Gladys Casely-Hayford

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Gladys Casely-Hayford
Rayuwa
Cikakken suna Gladys May Casely-Hayford
Haihuwa Axim, 11 Mayu 1904
ƙasa Sierra Leone Colony and Protectorate (en) Fassara
Harshen uwa Turanci
Mutuwa Accra, Oktoba 1950
Yanayin mutuwa Sababi na ainihi (blackwater fever (en) Fassara)
Ƴan uwa
Mahaifi J. E. Casely Hayford
Mahaifiya Adelaide Casely-Hayford
Ahali Archie Casely-Hayford
Karatu
Harsuna Turanci
Fante (en) Fassara
Sana'a
Sana'a marubuci da maiwaƙe
Sunan mahaifi Aquah Laluah

Gladys May Casely-Hayford wanda ake wa lakabi da Aquah Laluah (11 ga watan Mayu shekara ta1904 - Oktoba 1950) marubuciya ce ta Gold Coast wacce aka haifa a Saliyo. An yaba mata a matsayin marubucin farko da ya rubuta a cikin harshen Krio.

Rayuwar farko da aiki[gyara sashe | gyara masomin]

Gladys an haife ta a cikin gidan Casey-Hayford na Axim, Gold Coast a ranar 11 ga watan Mayu 1904. Tun tana yarinya, wacce aka fi sani da Aquah LaLuah, ta kasance mai karatu mai kwazo, tana cinye Heroes na Charles Kingsley tun tana shekara bakwai. Tana iya raira waƙa, rawa, da rubuta waƙoƙi tun tana ƙarami. Saboda haɓakarta tana iya magana da Ingilishi ingantacce, Creole, da Fante (yaren mahaifinta). Tana da karatun firamare da sakandare a Gold Coast[1] amma saboda dalilai na likita an kai ta Ingila, sannan aka sami ilimi a Turai,[2] ciki har da Kwalejin Penrhos, Colwyn Bay, a Wales, sannan ta yi tafiya tare da kungiyar jazz ta Berlin a matsayin dan rawa.[1] Ta yi tafiya a Amurka kuma.[2] Lokacin da ta fara samun matsala a 1932[3] dole ne ta koma gida. Ta dawo gida a Afirka, ta koyar a Makarantar Koyon sana'a ta 'yan mata a Freetown, Saliyo, wacce mahaifiyarta, Adelaide Casely-Hayford ke jagoranta.

Daga baya rayuwa da aiki[gyara sashe | gyara masomin]

Acquah Laluah ta auri Arthur Hunter.[3] A makarantar ta koyar da Folklore na Afirka da Littattafai. Sananne sosai game da asalin Afirka, ta yi bikin waƙoƙin baƙar fata da suka haɗa da "Rejoice" da "Nativity". Kodayake ba a buga yawancin wakokinta ba a lokacin rayuwarta, yawancin wakokinta sun kasance antholo a cikin shekarun 1960s.[2] Waƙoƙi kamar "Nativity" (1927), "The Serving Girl" (1941) da "Creation" (1926), an yi tazarce sosai; marubutan daga Harlem Renaissance sun ƙaunaci aikinta.[4][5]

Mutuwa[gyara sashe | gyara masomin]

Gladys May Casely-Hayford ta zauna a Freetown, Saliyo, tsawon rayuwarta. Ta ƙaura zuwa Accra, inda dangin mahaifinta ke zaune, kuma ta mutu a shekara ta 1950 saboda zazzabin ruwan baƙar fata.[3][6]

Ayyuka[gyara sashe | gyara masomin]

  • Take'Um So, 1948 (waka)

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.0 1.1 Chipasula, Stella; Chipasula, Frank Mkalawile, eds. (1995). The Heinemann Book of African Women's Poetry. Heinemann. ISBN 978-0-435-90680-1.
  2. 2.0 2.1 2.2 Killam, Douglas; Kerfoot, Alicia L., eds. (2008). "Casely-Hayford, Gladys (1904-1950)". Student Encyclopedia of African Literature. Westport: Greenwood. pp. 79–80. ISBN 9780313335808.
  3. 3.0 3.1 3.2 Crista Martin, "Casely-Hayford, Gladys (1904–1950)", "Women in World History: A Biographical Encyclopedia", Encyclopedia.com.
  4. See Countee Cullen, ed., Caroling Dusk: An Anthology of Verse by Negro Poets, 1927; Langston Hughes, ed., Poetry of the Negro World, 1949; African Treasury, 1960; Poems from Black Africa, 1963; Langston Hughes and Christiane Reyngault, eds, Anthologie Africaine et Malgache, 1962; Margaret Busby, ed., Daughters of Africa, 1992.
  5. Killam, Douglas; Kerfoot, Alicia L., eds. (2008). "Casely-Hayford, Gladys (1904-1950)". Student Encyclopedia of African Literature. Westport: Greenwood. pp. 79–80.
  6. Crista Martin, "Casely-Hayford, Gladys (1904–1950)", "Women in World History: A Biographical Encyclopedia", Encyclopedia.com