Moremi Ajasoro
 Moremi Ajasoro | |
|---|---|
 | |
| Rayuwa | |
| Haihuwa | Offa (Nijeriya), |
| ƙasa | Najeriya |
| Ƴan uwa | |
| Abokiyar zama |
Oranyan (en)  |
| Karatu | |
| Harsuna | Turanci |
| Sana'a | |
| Sana'a |
Manoma, queen (en) da legendary figure (en) |
| Artistic movement |
folklore (en) |
Moremi Ajasoro (Yarbanci: Mọ́remí Àjàsorò) babban adadi ne a tarihin Yarbawan Yammacin Afirka. Haihuwar gimbiya, ta kasance sarauniya mai karfin gwiwa wacce shahararta ta taimaka wajen nasarar Yarbawa kan mutanen da ke makwabtaka da ita.[1]
Moremi ta auri Oranmiyan dan Oduduwa, Sarkin Yarbawa na Ile-Ife na farko.
Tarihin rayuwa
[gyara sashe | gyara masomin]Ayaba Moremi ta rayu a karni na 12, an haife ta daga Offa, kuma ta auri Oranmiyan, magajin sarkin Ife kuma mahaifin asalin Yarbawa, Oduduwa. Ile-Ife masarauta ce da aka ce ta yi yaki da wata kabila da ke kusa da ita wadanda suka san su da mutanen Daji. (Gbògbò a yaren Yarbanci, kodayake kabilar da aka fadi ta masana sunyi imanin ba ta da wata alaka da ta gbògbò ta zamani ta Nijeriya) Yawancin mutanen Ife suna bautar da wadannan mutane, kuma saboda wannan gabadaya jihohin jihohin Yarbawa suna kyamar su. Kodayake mutanen Ile-Ife sun fusata da wadannan hare-hare, amma ba su da hanyar kare kansu. Hakan ya faru ne saboda mutanen Ife suna ganin masu mamaye a matsayin ruhohi, suna bayyana kamar mastarorin da aka rufe da ganyen raffia.
Moremi mace ce kyakkyawa kuma kyakkyawa wacce, don magance matsalar da ke fuskantar jama'arta, ta yi alkawarin sadaukarwa ga Ruhun kogin Esimirin don ta iya gano karfin magabtan kasarta. An ce an dauke ta a matsayin bawa daga Ibo kuma, saboda kyanta da taimakon Esimirin, ta auri mai mulkin nasu a matsayin sarauniyar da aka zaba. Bayan da ta san kanta da asirin sojojin sabon mijinta, sai ta tsere zuwa Ile-Ife kuma ta bayyana hakan ga Yarabawa, waɗanda daga baya suka sami nasarar fatattakar su a yaƙi.
Bayan yakin ta koma ga mijinta na farko, Sarki Oramiyan na Ife (kuma daga baya Oyo), wanda nan take ya sake sanya ta a matsayin sarauniyarsa. Moremi ta koma Kogin Esimirin don cika alkawarin da ta dauka. Kogin ya bukaci ta sadaukar da danta tilo, Oluorogbo. Bukatar ba ta da tabbas kuma Moremi ya roki allah don ba shi da wata wahala. Amma a karshe, ta cika alkawarinta kuma ta biya farashin. Mika Oluorogbo ga allahn kogin ba Moremi kawai ba amma duk mulkin Ife. Yarbawa sun yiwa Moremi ta'aziya ta hanyar Mika mata 'ya'yanta madawwami wa'adin da aka dauka har zuwa yau.
Alfahari
[gyara sashe | gyara masomin]Ance daga nan aka fara bikin Edi a matsayin hanyar murnar sadaukarwar da gimbiya ta yiwa mutanen kasar Yarbawa. Bugu da Kari kuma, yawancin wuraren taron jama'a an ba su suna a cikin Nijeriya ta zamani, kamar Highmi High School da gidajen zama na mata a Jami'ar Legas da Jami'ar Obafemi Awolowo.
A shekarar 2017, Oba Ogunwusi, Ooni na Ile Ife, jihar Osun, ya kafa mutum-mutumin Moremi a fadarsa. Mutum-mutumin shi ne mafi tsayi a Nijeriya, wanda ya kori wanda ke da wannan rikodin a baya (mutum-mutumi a Owerri, babban birnin jihar Imo). Hakanan shine na hudu mafi tsayi a Afirka.