Moremi Ajasoro
 Moremi Ajasoro | |
|---|---|
 | |
| Rayuwa | |
| Haihuwa | Offa (Nijeriya), |
| ƙasa | Najeriya |
| Ƴan uwa | |
| Abokiyar zama |
Oranyan (en)  |
| Karatu | |
| Harsuna | Turanci |
| Sana'a | |
| Sana'a | Manoma |
| Artistic movement |
folklore (en) |
Moremi Ajasoro (Yarbanci: Mọ́remí Àjàsorò) babban adadi ne a tarihin Yarbawan Yammacin Afirka. Haihuwar gimbiya, ta kasance sarauniya mai karfin gwiwa wacce shahararta ta taimaka wajen nasarar Yarbawa kan mutanen da ke makwabtaka da ita.[1]
Moremi ta auri Oranmiyan ɗan Oduduwa, Sarkin Yarbawa na Ile-Ife na farko.
Tarihin rayuwa[gyara sashe | gyara masomin]
Ayaba Moremi ta rayu a ƙarni na 12, an haife ta daga Offa, kuma ta auri Oranmiyan, magajin sarkin Ife kuma mahaifin asalin Yarbawa, Oduduwa. Ile-Ife masarauta ce da aka ce ta yi yaƙi da wata kabila da ke kusa da ita waɗanda suka san su da mutanen Daji. (Gbògbò a yaren Yarbanci, kodayake ƙabilar da aka faɗi ta masana sunyi imanin ba ta da wata alaƙa da ta gbògbò ta zamani ta Nijeriya) Yawancin mutanen Ife suna bautar da waɗannan mutane, kuma saboda wannan gabaɗaya jihohin jihohin Yarbawa suna ƙyamar su. Kodayake mutanen Ile-Ife sun fusata da wadannan hare-hare, amma ba su da hanyar kare kansu. Hakan ya faru ne saboda mutanen Ife suna ganin masu mamaye a matsayin ruhohi, suna bayyana kamar mastarorin da aka rufe da ganyen raffia.
Moremi mace ce kyakkyawa kuma kyakkyawa wacce, don magance matsalar da ke fuskantar jama'arta, ta yi alƙawarin sadaukarwa ga Ruhun kogin Esimirin don ta iya gano ƙarfin magabtan ƙasarta. An ce an dauke ta a matsayin bawa daga Ibo kuma, saboda kyanta da taimakon Esimirin, ta auri mai mulkin nasu a matsayin sarauniyar da aka zaba. Bayan da ta san kanta da asirin sojojin sabon mijinta, sai ta tsere zuwa Ile-Ife kuma ta bayyana hakan ga Yarabawa, waɗanda daga baya suka sami nasarar fatattakar su a yaƙi.
Bayan yakin ta koma ga mijinta na farko, Sarki Oramiyan na Ife (kuma daga baya Oyo), wanda nan take ya sake sanya ta a matsayin sarauniyarsa. Moremi ta koma Kogin Esimirin don cika alƙawarin da ta ɗauka. Kogin ya bukaci ta sadaukar da danta tilo, Oluorogbo. Bukatar ba ta da tabbas kuma Moremi ya roƙi allah don ba shi da wata wahala. Amma a ƙarshe, ta cika alƙawarinta kuma ta biya farashin. Miƙa Oluorogbo ga allahn kogin ba Moremi kawai ba amma duk mulkin Ife. Yarbawa sun yiwa Moremi ta'aziya ta hanyar miƙa mata 'ya'yanta madawwami wa'adin da aka ɗauka har zuwa yau.
Alfahari[gyara sashe | gyara masomin]
Ance daga nan aka fara bikin Edi a matsayin hanyar murnar sadaukarwar da gimbiya ta yiwa mutanen kasar Yarbawa. Bugu da ƙari kuma, yawancin wuraren taron jama'a an ba su suna a cikin Nijeriya ta zamani, kamar Highmi High School da gidajen zama na mata a Jami'ar Legas da Jami'ar Obafemi Awolowo.
A shekarar 2017, Oba Ogunwusi, Ooni na Ile Ife, jihar Osun, ya kafa mutum-mutumin Moremi a fadarsa. Mutum-mutumin shi ne mafi tsayi a Nijeriya, wanda ya kori wanda ke da wannan rikodin a baya (mutum-mutumi a Owerri, babban birnin jihar Imo). Hakanan shine na huɗu mafi tsayi a Afirka.