Dokokin Gandun Daji

Dokokin Gandun Daji
area of law (en)

Dokokin gandun daji suna gudanar da ayyuka a yankunan dazuzzukan da aka keɓe, galibi game da kula da gandun daji da girbin katako . Dokokin gandun daji gaba ɗaya sun ɗauki manufofin gudanarwa don albarkatun gandun daji na jama'a, kamar yawan amfani da yawan amfanin ƙasa . Gudanar da gandun daji ya rabu tsakanin masu zaman kansu da na jama'a, tare da gandun daji na jama'a mallakar gwamnati. Dokokin gandun daji ana daukar su a matsayin al'amuran duniya baki daya.

Hukumomin gwamnati gaba ɗaya suna da alhakin tsarawa da aiwatar da kafa dokokin gandun daji akan filayen gandun daji na jama'a, kuma ƙila su shiga cikin ƙirƙira gandun daji, tsarawa, da kiyayewa, da sa ido kan tallace-tallacen katako. Dokokin gandun daji kuma sun dogara da yanayin zamantakewa da tattalin arziki na yankin da ake aiwatar da su. Haɓaka aikin kula da gandun daji na kimiyya ya dogara ne akan ma'auni na daidaitaccen rabo da girman itace a cikin wani yanki da aka ba da shi, da sare itatuwan tsari, da maye gurbinsu bisa ma'auni, a tsanake jeri na gonakin al'adu guda ɗaya waɗanda za a iya girbe su a lokaci zuwa lokaci.

Manufar

Dokokin gandun daji an yi niyya ne don kare albarkatu da hana fasa gandun daji, saren daji, farauta, da tattara ciyayi.

 Koyaya, babu takamaiman ƙayyadaddun yankewa ko iyakancewa,  jujjuyawar girbi, da mafi ƙarancin diamita na girbi. Gudanar da gandun daji yana tsara manufofin jihohi don kula da ƙasa, da kuma matakan cimma su.
gandun daji suna ƙirƙirar tsare-tsaren gudanarwa waɗanda ke lissafin kowane gandun daji daban da kansa.

A wasu lokuta, ana yin tsare-tsare tare da tsammanin cewa halittun da ke cikin dajin suna riƙe da tsayayyen yanayi, dabam da dajin da ke kewaye da su. Yawancin gandun daji waɗanda ke cikin ƙasashen duniya na uku ba su da ilimi ko horo don bin duk ƙa'idodin lokacin yin tsarin gudanarwa.

Tongass National Forest

Manufofi da dokoki da suka dace na jama'a suna taimaka wa ci gaban tattalin arziki da zamantakewa mai dorewa a yankunan karkara da birane. Waɗannan manufofin suna aiki don kiyaye muhalli da kare flora, fauna da al'adun gargajiya . A al'adance, kare muhalli ya kasance wani yanki na gandun daji ta hanyar jaddada kiyaye gandun daji da lissafin tasirin muhalli akan ƙasa da ruwa. Dangane da sauran sassa, dazuzzukan ya shafi gandun daji sakamakon bullowar wayar da kan muhalli da dokoki a ƙarni na baya. Wannan ya kawo babban fifiko kan kariyar jeji da kyawawan dabi'un sa.

Tasiri

Bambance-bambancen halittu da sauyin yanayi sun yi tasiri musamman kan dokar gandun daji. Lokacin da aka ƙirƙiri tsare-tsaren kula da gandun daji, ana wakilta bambancin halittu a cikin ma'auni don dorewa. Saboda Yarjejeniyar Kyoto, rage sauyin yanayi ya zama makasudin dokar gandun daji da manufofi, wanda ke cike da faffadan manufofin yanayi da shirye-shirye. Duk da haka, Rosenbaum da abokan aiki sun bayyana cewa akwai 'yan dokoki da suka ƙunshi takamaiman tanadi don magance sauyin yanayi na asalin tushen gandun daji.

Dangantaka tsakanin gandun daji da sauran wuraren shari'a sun zama masu rikitarwa yayin da suka girma cikin buri da fa'ida da kuma yadda sauran yankuna ke ba da ka'idoji kai tsaye da a kaikaice kan yadda ake sarrafa ko amfani da gandun daji. Don haka alaƙar da ke tsakanin dokokin gandun daji na ƙasa da Kuma dokokinta na muhalli gabaɗaya suna zama mafi mahimmanci yayin da yanayin dokokin gandun daji ya ƙaru cikin sarƙaƙƙiya.

Dokokin gandun daji a yanzu sun amince da matsayin gandun daji a matsayin wurin zama na namun daji, albarkatun kiwo da noma, da kuma mai ba da gudummawar ruwa da kiyaye ƙasa. Kwanan nan, gabaɗayan ƙa'idodin dokar muhalli da ƙarin ƙayyadaddun dabi'u na bambancin halittu sun zama wani yanki na fili na dokar gandun daji. Taron Majalisar Dinkin Duniya kan gandun daji, wani dandalin manufofin gwamnatocin da aka kirkira a cikin shekarata 2000, ya zartar da kuduri kan ci gaban dazuzzuka masu dorewa, musamman wadanda suka shafi al'amuran zamantakewa da al'adu na gandun daji da na gargajiya da ke da alaƙa da gandun daji.

Ƙasashen Duniya

Saboda bambancin yanayi, mahimmanci, rawar albarkatun gandun daji da tsarin doka da hukumomi, dokar gandun daji ba ta da sauƙi a daidaita tsakanin ƙasashe. Bankin Duniya ya bayyana cewa, duk da kwatankwacin binciken da aka yi na yadda ake tafiyar da dokokin gandun daji, akwai karancin jagora mai amfani kan yadda za a tantance inganta dokar.

Ainihin ayyuka sun bambanta daga wannan ƙasa zuwa na gaba, duk da haka, a kowane hali ana kallon gandun daji na jama'a a matsayin albarkatun kasa, wato, mallakar ƙasa. Misali, ko da yake mafi yawan filayen daji a Amurka da Kanada mallakar sirri ne, wani adadi mai yawa na gwamnati a matsayin "kayan amfanin jama'a" amma bisa tsari na hayar ga masu kera katako. A Indiya, Raj ya mallaki kusan dukkanin gandun daji, yana bayyana su a matsayin "lalacewa" kuma, saboda haka, ba a mallaka ba. A Indonesiya, gandun daji mallakin gwamnati ne bisa doka amma ana kula da su a matsayin masu zaman kansu, yayin da a Brazil, rashin gwamnatin ƙasa ke sa gandun daji su buɗe hanyar shiga. A cikin wannan rawar, kiyaye gandun daji yana da alaƙa da samar da katako da sauran kayayyaki waɗanda ke samar da jari da ayyukan yi, kuma tattalin arzikin manyan yankuna kusan ya dogara ga samar da albarkatun ƙasa daga waɗannan dazuzzuka na duniya.

Shirin kula da gandun daji na Majalisar Dinkin Duniya

An amince da sabbin dokokin gandun daji a kasashen Gabashin Turai a matsayin wani bangare na sauya sheka zuwa tattalin arzikin kasuwa. Waɗannan dokokin sun yi tasiri sosai kan tsarin mallakar filaye na gandun daji, da inganta ƙa'idojin gudanarwa, da sabunta tsarin hukumomin dajin. An kuma ɓullo da sabbin dokokin gandun daji a ƙasashe da dama a Yammacin Turai don dacewa da sauyin yanayin tattalin arziki, buƙatun zamantakewa, da ƙarin shiga siyasa na ƙungiyoyi masu sha'awa da 'yan ƙasa a matakan gida da yanki.

Yanayin tattalin arziki da zamantakewa

Juyin dokokin gandun daji a cikin ƙasashen Turai ya nuna cewa fahimtar yadda za a yi amfani da albarkatun ƙasa ta hanyar dorewa ya dogara da yanayin tattalin arziki da zamantakewa. Ma'anar dazuzzuka masu ɗorewa ana ƙaddara ta yanayi na gida kuma mahimmancin su ya canza sosai akan lokaci. A yau ana fahimtar kulawa mai ɗorewa azaman ayyukan gandun daji waɗanda ke mutunta abubuwan da aka ba su ta halitta da kuma kula da bambancin gandun daji a cikin yanayin yanayin su. Suna barin zaɓuɓɓuka masu yawa don haɓakar samar da itace, kare muhalli, da nishaɗi dama more rayuwa.

Amfanin dokokin

Tallace-tallacen jama'a da ke magana game da amfani da gandun daji sama da ƙarni ɗaya suna daga cikin tsofaffin nau'ikan manufofin muhalli na dogon lokaci. Doka ta al'ada, wanda aka tsara a cikin karni na 14, an tsara tsarin amfani da gandun daji daidai da buƙatu da zaɓuɓɓukan lokutansu. Ƙara yawan ka'idodin gandun daji da katako, waɗanda aka bayar tun daga karni na 16 zuwa gaba, sun biyo baya. Cimma buƙatun gida, samar da albarkatun ƙasa na dogon lokaci da makamashi, da ƙarin abubuwan da aka samu ta hanyar ingantattun ayyukan gandun daji su ne batutuwan da ke tafe. Doka ta kafa buƙatun ci gaba da gudana na samar da itace, wanda ke nufin dakatar da amfani da abin da ke akwai. Ya fahimci yanayin dazuzzukan na dogon lokaci, kuma ya inganta shigar al'ummomi da dama cikin ayyukan gandun daji. Bugu da ƙari, ya tanadar don tsarawa da gudanarwa, da kuma matakan sake farfadowa da sake gina gandun daji DA abubuwan SA Wannan ya gabatar da ƙa'idodin amfani da albarkatun ƙasa masu sabuntawa a matsayin abin da ake buƙata don dorewa kamar yadda muka fahimta a yau.

Dokar gandun daji ta Amurka

A Amurka Gwamnatin Tarayya tana kula da kusan kashi 33% na gandun daji, kuma kashi 9% na kananan hukumomi ne ke sarrafa su. Wannan ya ƙunshi kadada 343,901,880 (kilomita 1391722) na ƙasar daji. Yawancin wannan ƙasa an yi su ne da wuraren shakatawa na ƙasa ko dazuzzuka na ƙasa waɗanda suka fara tare da kafa filin shakatawa na Yellowstone a 1872. Bayan haka, a cikin 1891, an ƙaddamar da Dokar Reserve Forest . National Park Service (NPS) ne ke kula da wuraren shakatawa na ƙasa, wanda shine ofishin Sashen Cikin Gida (DOI). Hukumar kula da gandun daji ta Amurka (USFS), wata hukuma ce ta Ma'aikatar Aikin Gona ta Amurka (USDA).

Ilimin tattalin arziki

Sabbin manufofi suna sanya nauyi ga, da iko akan, sarrafa man itace a hannun mutane masu sha'awar tattalin arziki da kuma sabis na gandun daji . Sabis na gandun daji yana kula da cikakken ikon duk abubuwan samarwa da yanke shawara ta hanyar amincewa da ake buƙata kuma ta hanyar sarrafa ka'idodin da samarwa da gudanarwa zasu iya faruwa.

Aikin gandun daji masu zaman kansu ya kai sama da kashi 80 cikin 100 na noman gandun daji a wasu kasashe. Koyaya, a cikin ƙasashe da yawa, gandun daji masu zaman kansu ba su taɓa yin mahimmanci ba kuma, ko da lokacin da aka mai da ƙasa mai zaman kansa, jihar ta kan riƙe dazuzzuka. A yawancin Afirka, mallakar ƙasar mutum ɗaya yana da iyakancewa ta yadda mafi kusancin kusanci ga gandun daji masu zaman kansu galibi shine gandun daji na al'umma (ko da yake Afirka ta Kudu da Swaziland, a tsakanin sauran ƙasashe, suna da gonaki masu zaman kansu). Kwanan nan, darajar gandun daji na gonaki da na jari mai zaman kansa da gudanarwa sun haɓaka sha'awar hukuma game da gandun daji masu zaman kansu.

Ayyukan gandun daji ba bisa ka'ida ba suna hana gwamnatocin biliyoyin daloli na kudaden haraji, tare da haifar da lalacewar muhalli da barazana ga dazuzzuka. Cin hanci da rashawa da ke da alaka da gandun daji da kuma keta dokokin gandun daji yana lalata tsarin doka, yana hana saka hannun jari na halal, yana ba da fa'ida mara kyau. Har ma an yi amfani da kudaden da ake samu daga ayyukan gandun daji ba bisa ka'ida ba wajen daukar nauyin fadan makamai. Damuwa game da irin yadda saran dazuzzuka ba bisa ka'ida ba ke haifar da asarar gandun daji ya karu sosai tun a shekarun 1980. An samu shiga, girbe, jigilar kayayyaki da kuma yin ciniki da yawa daga cikin kaso mai yawa na katakon da ke shiga kasuwannin ƙasa da ƙasa a cikin ƙasashe kamar Bolivia, Brazil, Cambodia, Kamaru, Colombia, Honduras, Indonesia, Nicaragua, Peru, Philippines, da kuma Rasha dama sauran su.

Bankin Duniya a shekarata (2002) ya yi kiyasin cewa yin amfani da katako ba bisa ka'ida ba yana haifar da asarar kusan dalar Amurka biliyan 10-15 a shekara a kasashe masu tasowa a duniya. Ko da yake ana hasashen cewa, ingantacciyar shugabanci, da karin kudin hayar da jihar ke yi, da inganta gandun daji, duk za su iya amfanar da talakawa a fakaice, illar da ake yi ba bisa ka’ida ba da kuma tabbatar da dokar gandun daji a yankunan karkara ba shi ne abin da ya fi daukar hankali a yau.

Rayuwa

Hanyoyin da mutane ke amfani da su da kuma darajar gandun daji suna canzawa. Haɓaka yawan jama'a, canza al'adu, fasaha, da kimiyya suna ƙara buƙatar albarkatun gandun daji. A cikin 'yan shekarun nan an yi bitar dokokin gandun daji a duniya sosai don mayar da martani ga waɗannan canje-canje. Duk da haka, rashin samun bayanai game da wanene da gaske yake amfani da gandun daji yana haifar da babbar matsala ga masu tsara manufofin gandun daji da hukumomin ci gaba masu tallafawa waɗanda aka ba da izinin yin amfani da tsarin tallafawa marasa galihu. Ba tare da bayyananniyar bayanai ba zai zama da sauƙi a yi watsi da muradun ƴan ƙasa da ƙasa yayin zayyana tsare-tsare na manufofi da nufin inganta sarrafa gandun daji ko tabbatar da dokar gandun daji. Wasu dokokin gandun daji sun ba da fifiko musamman ga matalauta gidaje na karkara da kuma tsirarun kabilu. A cikin ƴan shekarun baya-bayan nan, gwamnatoci da yawa a Latin Amurka sun amince da haƙƙin ƴan asalin ƙasar akan manyan yankuna, amma ƴan asalin ƙasar galibi suna samun wahalar kare waɗannan yankuna daga mamayewa daga masu saran bishiyoyi da sunan neman katako masu hakar ma'adinai, da manoma.

A cewar Bankin Duniya, “fiye da mutane biliyan 1.6 sun dogara ga dazuzzuka daban-daban don rayuwarsu. Kusan ƴan asalin ƙasar miliyan 60 sun dogara ga gandun daji. Kimanin mutane miliyan 350 da ke zaune a ciki ko kusa da dazuzzukan dazuzzukan sun dogara da su sosai don samun abin dogaro da kai. A cikin ƙasashe masu tasowa kimanin mutane biliyan 1.2 sun dogara ga tsarin noma a cikin gandun daji wanda ke taimakawa wajen ci gaba da haɓaka aikin noma da samun kudin shiga."

Schmithüsen et al., Masu ba da shawara ga tsarin tushen haƙƙoƙi game da lalata gandun daji tare da ba da fifiko kan ƙarfafa cibiyoyin haƙƙin ɗan adam, haɓaka 'yancin kai na shari'a, haɓaka ilimin shari'a tsakanin al'ummomin karkara, da ba da taimakon doka; maimakon mayar da hankali kan dokokin gandun daji. Sun bayyana cewa ya kamata a danganta tsarin da ya danganci hakki da shirye-shiryen sake fasalin tsarin mulki da nufin samar da daidaiton jama'a da kuma nuna gaskiya a cikin kula da albarkatun kasa kuma ya kamata a samar da shi ta hanyar yin cudanya da kungiyoyin farar hula tare da la'akari da alkawurran gwamnatocin kasa na yin kwaskwarima ga doka. .

Babban yanki na dokokin gandun daji yana mai da hankali kan buƙatun gudanarwa, kudade, haraji, da haƙƙin mallaka. Amincewa da haƙƙoƙin rukuni na gargajiya ga wuraren da ake amfani da su tare, kamar gandun daji ko kiwo har yanzu ba a samu ba, duk da gwamnatoci ko turawan mulkin mallaka sun amince da iƙirarin ɗaiɗaikun mutane, dangane da al'ada ko amfani, zuwa ƙasar da ake amfani da su don noma ko gidaje. a cewar bankin duniya. Ta hanyar ɗaukar irin wannan ƙasa a matsayin "mara kyau" yayin aiwatar da aiwatar da haƙƙin haƙƙin mallaka, gwamnatoci a duniya sun ba da izinin mallakar jihohi na faɗuwar filayen gandun daji.

tilastawa

Doka ita ce hanya ta ƙarshe don samun bin doka. Akwai aƙalla hanyoyin guda uku don shawo kan matsalolin tabbatar da laifukan da suka faru a wurare masu nisa. Ɗayan shine a mai da hankali kan aiwatar da ayyukan da ake iya gani, kamar sufuri. Wani kuma, wanda aka saba da shi a cikin dokar farar hula, shine sanya rahoton jami'in da aka rantse a matsayin shaida a cikin ci gaba da shari'a. Wannan yana jujjuya nauyin hujja sosai ga wanda ake tuhuma. Na'ura ta uku ita ce yin amfani da zato na shaida, wanda hakanan yana jujjuya nauyin hujja ga wanda ake tuhuma.

A ƙasashe da yawa bambanci tsakanin abin da dokar gandun daji ta tsara da aiwatarwa na iya bambanta. Ko da a inda doka ke da ƙarfi, ɗabi'a ba bisa ƙa'ida ba daga jama'a da masu zaman kansu sukan ci gaba. Majalisar Dinkin Duniya ta yi bayanin ayyukan da ba bisa ka'ida ba saboda karancin kudi da na mutane don sa ido da sarrafa ayyukan gandun daji a sassan dazuzzukan. Yayin da waɗannan ayyukan gandun daji ke faruwa a wurare masu nisa, jami'an gwamnati na iya fuskantar matsananciyar matsin lamba don su amince da cin zarafi, ko kuma su shiga cikin cin zarafi; tsarin kotuna sun koma baya ko kuma sun lalace; wahalhalun rayuwar yau da kullum ga talakawan karkara na iya mamaye duk wata kasadar da ke tattare da keta doka; da dai sauransu

Waɗannan bayanan suna jaddada batun cewa yayin da kyawawan dokokin gandun daji ya zama dole, amma a fili bai wadatar ba. Dokokin a ƙasashe da yawa sun kasance marasa amfani ko rashin amfani da su saboda dalilai kamar gazawar nufin siyasa, raunin cibiyoyi, ko ma rashin mutunta doka.

Hanyoyi biyu na masu zaman kansu da kuma tsare-tsaren dokokin jama'a na iya zama mai ban sha'awa ga tsarin zamani mai ban sha'awa hadewar inganta aiwatarwa: tsare-tsaren takaddun shaida na doka na iya tallafawa dokokin jama'a (fi). DDS, tsarin ƙwazo, kamar EU Dokokin katako).

Tarihi da cigaba

Gudanar da gandun daji ya samo asali ne daga dokar al'ada da aka tsara a karni na 14. A shekara ta 1992, wakilan ƙasashe 180 sun yi taro a Rio de Janeiro, don la'akari, da dai sauransu, amincewa da Yarjejeniyar Ka'idodin Gandun daji. Sun amince da Yarjejeniyar kan ka'idojin gandun daji, mai taken "Bayanin ka'idoji marasa doka don yarjejeniya ta duniya kan gudanarwa, kiyayewa da ci gaba mai dorewa na kowane nau'in gandun daji."

Dazuzzuka na kimiyya ya dogara ne akan ma'aunin rarraba da girman itace a cikin wani fakitin da aka bayar, tsarin sare bishiyu, da maye gurbinsu bisa ma'auni, a tsanake, jeri na gonakin al'adu guda ɗaya waɗanda za a iya girbe a lokutan da aka tsara.

Halin da ke bayyana a fili daga canje-canjen kwanan nan a cikin dokokin gandun daji da ƙa'idodi a cikin ƙasashen Turai da yawa suna nuna hanyoyi iri-iri kuma ana iya yin hukunci daga ra'ayoyi daban-daban. Sharuɗɗan da suka dace don bincike kan ci gaban doka sune daidaito, cikakkiya, haɗin kai, da kuma zartarwa.

Daidaituwa yana buƙatar dacewa da ka'idojin gandun daji tare da kimar tsarin mulki da dokokin dimokiradiyya, tare da manufofin ƙasa da suka shafi amfani da ƙasa, bunƙasa tattalin arziki da kare muhalli, tare da alkawurran kasa da kasa da yarjejeniyoyin bangarori daban-daban. Fahimta yana nufin manufofin dokar dazuzzuka dangane da kare gandun daji da raya gandun daji, da nau'ikan dazuzzuka daban-daban, da hakki da alhakin da ya rataya a wuyan masu gandun daji daban-daban. Ƙungiya tana da alaƙa da aikin gandun daji a matsayin albarkatun ƙasa, yanki da na gida. Hakanan yana da alaƙa da nau'in gandun daji ninki biyu a matsayin noma na zaman kansa wanda za'a iya amfani dashi bisa ga shawarar masu mallakar filaye da kuma albarkatun da ke samar da fa'idodi masu yawa ga al'umma. Ƙarfafawa yana nuna har zuwa nawa shirye-shiryen jama'a ke tallafawa ayyukan masu mallakar filaye. Aiwatar da ita tana nufin tsarin tsari na gwamnatocin gandun daji na jama'a dangane da canza nauyi da ayyuka, da kuma nau'ikan da suka dace na sa hannu na masu gandun daji da ƙungiyoyin sha'awa wajen daidaita amfani da gandun daji da ayyukan gudanarwa. Haɗin kai na iyawa tsakanin ƙungiyoyin jama'a muhimmin al'amari ne a cikin kimanta aikin sabbin ƙa'idoji ko gyara.

Sauran abunuwa

• Jerin nau'ikan dazuzzukan da aka keɓe bisa ƙa'ida
• Dajin sarauta