Mutanen Mumuye
Yankuna masu yawan jama'a | |
---|---|
Najeriya da Kameru |
Jimlar yawan jama'a | |
---|---|
400,000[1] (1993) | |
Yankuna masu yawan jama'a | |
Taraba State (Nigeria) | |
Harsuna | |
Mumuye, Fulfulde | |
Addini | |
Traditional African religions |
Mumuyes mutanen Najeriya ne . Suna magana da Harshen Mumuye. Sun kasance mafi yawan ƙabilu a cikin jihar Taraba ta Najeriya kuma suka kafa manyan ƙabilun da aka samu a Zing, Yorro, Jalingo, Ardo-Kola, Lau, Gassol, Bali da Gashaka, dukkansu ƙananan hukumomin jihar ne. Hakanan ana samun Mumuye a wurare da yawa na jihar Adamawa mai makwabtaka.
Aiyukan Su
[gyara sashe | gyara masomin]Mumuye da farko mutane ne masu noma. Abubuwan amfanin gona na farko sun hada da gero, ginger, wake, dawa, squash, gyada, da kuma kayan citrus. Maza ne ke da alhakin noman amfanin gona, kuma aikin mata ya haɗa da watsa iri, tsire masara, da taimaka wa mazajensu yin aikin gona mai sauƙi.
Kayayyakin da aka tattara a cikin gandun daji suma suna da matukar mahimmanci ga Mumuye. Ana kuma tattara zuma daga manyan tukwanen da aka sanya a cikin bishiyoyi azaman kudan zuma. Hakanan ana tattara ƙwayoyin Shea, itace, da kuma ganye daga dazuzzuka. A cikin 'yan shekarun nan, wasu daga cikin Mumuye sun bar salon rayuwar su ta noma, suna yin kaura zuwa garuruwa da kuma biranen neman ayyukan biyan albashi.
Hanyar Rayuwa
[gyara sashe | gyara masomin]Mumuye suna rayuwa ne a cikin al'adar maza (maza suka mamaye). Kowane ƙauyen yana ƙarƙashin jagorancin babban ɗan cikinsu. Shi ke da alhakin magance duk wata rigima tsakanin dangi. Mazauna garin sun ba wannan dattijon dangin nasu wani bangare na kisan duk dabbobin farauta
Auren mata fiye da daya (yana da mata da yawa) sananniyar al'ada ce tsakanin Mumuye. Kodayake babu wata iyaka ta doka, amma yawanci namiji yana da mata daya ko biyu. Bayan aure, ma'aurata suna tare da dangin matar har zuwa haihuwar ɗan fari. Ana bai wa dangin matar wannan jinjirin da zaran an yaye shi.
Sutura
[gyara sashe | gyara masomin]Mumuye suna da fasali na musamman. Yanayinsu na adon da ya banbanta su da makwabta. Maza suna sanya ɗamara ta fata ɗaya ko fiye, waɗanda aka ƙawata ƙarshensu da ƙyalli da shaƙatawa (bawo mai haske). Hakanan ana saka fatun awaki tare da ɗamara. Dukansu maza da mata suna sa kwalliya, da zobba da na ƙarfe da yatsu, da kuma itacen a kunnuwansu. Mata kuma suna yin zane a ciki kuma suna sanya bambaro da itace a hancinsu da aka huda. Maza suna yin haƙoran haƙoransu na sama guda huɗu zuwa maki. Yawancin Mumuye suna yin layuka na ƙananan yanka a saman idanunsu, a kan temples, da kuma a kan kumatunsu.
Bukukuwa
[gyara sashe | gyara masomin]Wani muhimmin biki tsakanin Mumuye shi ne bikin zuwan sabuwar doya da ake yi kowace shekara. A wuraren biki, wasu maza biyu sanye da kayan biki suna rawa a gaban juna. Kayan aikinsu sun hada da huluna na budu da fuka-fukai, masks na katako da alamun ciyawa ko wutsiyoyin dawakai, ƙahoni, da dogayen garkuwar fata don rufe jikinsu.
Manazarta
[gyara sashe | gyara masomin]- ↑ "Mumuye". Ethnologue. Retrieved 9 February 2019.