Mutanen Tarok

Mutanen Tarok

Yankuna masu yawan jama'a
Najeriya
Harsuna
Tarok language

torok alada

Tarok al'umma ce ta noma a cikin tsaunuka da filayen kudu maso gabashin jihar Filato, Tsakiyar, Najeriya .

Mutanen Tarok

wani yanki na mutanen tarok

Mutanen Tarok suna kiran kansu oTárók, yarensu na iTárók da ƙasarsu ìTàrók. Ana samun su musamman a Langtang-North, Langtang-South, Wase, Mikang da Kanke Kananan hukumomin (LGAs) na jihar Plateau a Tsakiyar Nigeria . Babban garin su na Langtang yana da tazarar kusan kilomita 186 kudu maso gabashin Jos, babban birnin jihar. Ana kuma samun su da yawa a cikin Shendam, Qua'an-Pan, Kanam, Lkss da kuma wani yanki na Tafawa Balewa LGA na jihar Bauchi Sur (Tapshin). Yankunan da ke warwatse a cikin jihohin Nasarawa da Taraba al’umman Tarok ne. Fitzpatrick (1910), Roger Blench, Lamle (1995), Famwang da kuma Longtau (1997) ne suka bayyana mutanen har zuwa wani ɗan lokaci a cikin ayyukan ɗan adam da na ɗabi'a. OTárók haɗuwa ce ta mutane daban-daban waɗanda yanzu suka kafa ƙungiya 'mai kama da juna'. Mazaɓun sun kasance daga Pe, Ngas, Jukun, Boghom, Tel ( Montol ) kuma wataƙila asalin Tal ne, yayin da wasu kuma har yanzu basu da tabbas ko ba'a sani ba. Al'adar a ƙaramar matakin tana nuna wannan haɗakar mutanen Tarok. Maida hankali anan shine bayanin yaren su.

Sunan Yaren

A cikin adabin, an yi amfani da wasu sunaye don Tarok azaman Appa, Yergam da ire-irensu na Yergum da Yergem. Sunan Tarok da kansa wasu sun rubuta shi da kuskure kamar yadda Taroh. Sunan Appa a wani bangaren Jukun na amfani da shi don komawa oTarok a matsayin kalmar abota. Waɗannan sabbin fahimtar suna nuni zuwa ga ƙarshe cewa Tarok wani laƙabi ne da aka ba baƙin haure Tal / Ngas. Sunan rukunin asali ya ɓace kuma an maye gurbinsa da laƙabi. Kalmar Pe-Tarok tana nufin mutanen da suka fara magana da ainihin asalin harshen da ake kira Tarok a yau rashin daidaito duk da haka. Asalin mutane na iya zama batun magana, amma a bayyane yake cewa Proto-Tarok shine mahaifin yare wanda aka sani da Tarok a yau (duk abinda ya kasance asalin sunan su).

Tarok a cikin teku na yarukan Chadi

Longtau ya bayyana Tarok a matsayin ɗaya daga cikin yarukan Benuwe – Kongo wanda kusan yake nitse cikin ruwan tekun Chadi. Waɗannan yarukan sun hada da Ngas, Tel, Boghom, Hausa / Fulfulde da Yiwom. Makwabtanta wadanda ba ‘yan Chadi ba su ne Pe, Jukun-Wase da Yangkam. Tarok ya yadu sosai a karni na ashirin kuma yanzu yana iyaka da garin Wapan a kudu maso gabas. Harsunan Chadic suna cikin dangin harshe daban da ake kira Afroasiatic . Longtau ya bayyana cewa Tarok ya zauna a gidan su na yanzu tun kafin motsi na gabas da kudu na Boghom da Ngas bi da bi.

Tarihin Tarok

Nankap Elias Lamle (2001) wani masanin halayyar ɗan adam wanda yake koyarwa a Jami'ar Jos a Nijeriya ya bayyana cewa a farkon ƙarni na ashirin mutane daga wasu ƙabilu kamar Tal, Ngas, Jukun, Tel (Montol / Dwal) da Yiwom (Gerkawa) suka yi ƙaura suka zauna tare da dangin Timwat da Funyallang na farko. Mutane daga waɗannan ƙabilun sun zo ne a matsayin baƙi masu aiki. Mutanen Timwat da Funyallang sun basu filaye don zama a Tarokland bayan sun yiwa tsohuwar aiki. Mulkin mallaka da Kiristanci sun shigo Tarokland ta shekarar 1904 (Lamle 1995). Mazaunan farko ba za su iya amincewa da mishaneri da masu mulkin mallaka ba saboda irin wannan ba ya ƙarfafa mutanensu su haɗu da su. tare da shigar da zamani zamani masu hijira daga baya zuwa Tarokland sun yi amfani da alaƙar su da mishaneri da ‘yan mulkin mallaka don samun ilimin yamma da shiga soja. A yau waɗannan 'yan ciranin na baya suna kan jagorancin al'amuran Najeriya saboda irin wannan kokarin amfani da tasirinsu don canza tarihi (cf. Lamle 2005).

Bugu da ƙari, Lamle ya tabbatar da cewa tsarin ƙaura na Tarok yana goyan bayan maganganun a sama kuma ya dogara ne da cewa harshen Tarok ɓangare ne na dangin yare na Benuwe – Congo. Koyaya, sauran mutanen gidan masu yaren Cadi, kamar su Ngas, Boghom, Tel (Montol) da Yiwom, sun koma gidan Benuwe – Kongo kuma an basu cikakken matsayin Tarok (Lamle 1998). Hakanan Jukun, wanda ke magana da yarukan gidan harsunan Benuwe – Congo, ya shiga cikin Tarok. Abin da ake kira mutanen Tarok hakika haɗuwa ce da yawa daga ƙungiyoyin yare da yare (Lamle a shekarae shekarar 2008).

Al'adu

Mutanen Tarok suna da tsafin kakanninsu wanda ke riƙe da babbar daraja da mahimmancin gaske, duk da yawan shigar Kiristanci yankin. Magabatan, orìm, suna da wakiltar maza da mata masu maza bayan haihuwa. Ayyuka na ƙungiya suna faruwa a cikin tsaffin kurmi a gefen kusan duk ƙauyukan Tarok. Yawanci ana jin Orím, amma ana fitowa a matsayin adadi a cikin wasu yanayi, musamman don horon mata 'masu taurin kai' da yin annabce-annabce. Ƙididdigar Orìm suna magana ta hanyar muryar murya a cikin harshe mai ɗigo da kalmomin lambobi duk da cewa an tsara su a cikin daidaitaccen Tarok kuma ana fassara maganganun su ta hanyar adon da ba a rufe su ba.

Kowane yanki na Tarok kowane irin girma yana da tsattsarkan alfarma a wajan sa, wanda aka kiyaye shi azaman wurin theauren ko kakanni. Kalmar mufuradi, rìrìm, ana amfani da ita ne ga mutumin da ya mutu ko kakanni, yayin da orìm ke nufin magabata da kuma al'adun kansu. Maza sama da wasu shekarun suna da izinin shiga cikin kurmi kuma suyi hulɗa tare da kakanni. Waɗannan suna zaune a cikin ƙasar da suka mutu kuma don haka suna cikin haɗuwa da duk waɗanda suka mutu, gami da matasa da yara waɗanda ba a ba su izinin wannan ba. A wasu ranaku lokacin da 'orím suka fita', dole ne mata da yara su zauna a gidajensu. Hakanan ana iya ganin Orim 'sanye da tufafi', watau ya zama kamar mastarori, lokacin da suke hulɗa da mata ta hanyar mai fassara. Abin mamaki, yawancin Tarok Krista ne kuma Langtang yana karɓar baƙuncin wasu manyan majami'u, amma haɗuwa da ƙaura tare da iko yana tabbatar da cewa waɗannan tsarin biyu suna ci gaba da rayuwa tare. Tabbas, an ce orím na kula da ziyartar gidajen janar-janar da suka yi ritaya da sauran manyan mutane masu fada a ji da daddare don karfafa dankon da ke tsakanin nau’ikan iko biyu daban. Ìungiyar Orím tana da daraja, a ma'anar cewa akwai mambobin da ba a fara su ba don haka ba za a bari su shiga cikin sirrin cikin jama'a ba. Wasu kalmomin ma'anar sune don ɓoyewa na ciki, ma'ana, akwai kalmomin kalmomi tsakanin membobin dattawa don ɓoye ma'anar abin da ake faɗi daga ƙananan membobi.

Babban aikin ƙa'idoji daga mahangar waje shine kiyaye tsari, na ruhaniya da na zahiri, a tsakanin al'umma amma kuma don shirin yaƙi da sauran ayyukan gama kai. A aikace, kiyaye oda alama ce ta ladabtar da mata, waɗanda aka tilasta su dafa abinci azaman horo na kasala ko 'taurin kai'. Ana kiran wannan rukuni na orìm orìm aga., A zahiri 'masquerade wanda ke ba da matsala' kuma ƙwarewarta ita ce tarar mata. Akwai lokacin musamman, aga. 'lokacin wahala', don biyan tara ga masu laifi. Hakanan ma'anar suna cikin ma'amala da matattu kuma an yi imanin cewa ruhohin yara da suka mutu suna buƙatar ciyarwa; saboda haka za su nemi abinci na musamman daga uwar irin waɗannan yara. Orìm kuma suna da aiyukan kashe aure; misali, ƴan mata suna gaya wa orim sunan saurayin da za su so su aura, kuma suna neman hanyoyin isar da saƙo.

Yanar gizo Tarok

An ƙirƙira rukunin gidan yanar gizon mutanen Tarok kwanan nan kuma an ƙaddamar da shi a cikin Disamba, 27th 2013. An ƙirƙireshi ne da nufin bunƙasa al'adunsu da al'adunsu, wanda zai zama babbar hanya ga tsara mai zuwa. Hakanan yana matsayin hanya don hulɗa tsakanin membobinta kuma azaman murya don fitar da ra'ayoyinsu. Ana nufin inganta haɗin kai ta hanyoyi daban-daban tsakanin Taroks. An dakatar da shi a ƙarshen 2014.

Fitattun mutanen Tarok

• Domkat Bali, soja
• Joseph Nanven Garba, soja
• Dindam D. Killi, Esq, lauya kuma mai fafutuka
• Beni Lar, ɗan siyasa (majalisar wakilai)
• Solomon D. Lar, shugaba
• Daniel Lamda Bongtur, (HRH Madakin Langtang), Masarauta
• Victor Lar, ɗan siyasa (Majalisar Dattawa)
• John Nanzip Shagaya, soja
• Jeremiah Useni, soja
• []Jonah Domfa Wuyep]], soja
• Esther Bali, marubuciya
• Sim Shagaya, Dan Kasuwa
• Makale Ya Bongtur, Mawaki, Mai wasan kwaikwayo
• Solomon Selcap Dalung, Dan siyasa (minista)
• Manyil Dashe, Mai bincike