Tudun Mambilla

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Tudun Mambilla
General information
Gu mafi tsayi Chappal Waddi
Height above mean sea level (en) Fassara 2,419 m
Yawan fili 9,389 km²
Labarin ƙasa
Map
Tsarin Daidaiton Labarin Kasa 7°19′47″N 11°43′21″E / 7.329778°N 11.722412°E / 7.329778; 11.722412
Mountain range (en) Fassara Cameroon line (en) Fassara
Kasa Najeriya
hoton mambilla

Tudun Mambilla ko Hawan Mambilla wani tsauni ne a cikin jihar Taraba ta Najeriya. Tudun dutsen shi ne cigaban arewacin Najeriya na Tuddan Bamenda na Kamaru. Yankin Mambilla yana da matsakaici tsayi kamar 1,600 metres (5,249 ft) sama da matakin teku, wanda ya maida shi mafi girman tudu a Najeriya. [1] Wasu daga ƙauyukanta suna kan tsaunuka waɗanda suke aƙalla 1,828 metres (5,997 ft) sama da matakin teku. [2] Wasu duwatsu a kan tsaunin kuma kewaye da shi sun fi 2,000 metres (6,562 ft) mai tsayi, kamar Chappal Waddi wanda yake da tsayin 2,419 metres (7,936 ft) sama da matakin teku. Shi ne tsauni mafi tsayi a Najeriya [3] kuma dutse mafi tsayi a Afirka ta Yamma. Filaton Mambilla ya kai kimanin 96 kilometres (60 mi) tare da tsayinsa mai lanƙwasa; yana da 40 kilometres (25 mi) da fadi da kuma aka daure ta da wani escarpment cewa shi ne game da 900 metres (2,953 ft) babba a wasu wurare. [4] Yankin plateau ya mamaye yanki mai girman 9,389 square kilometres (3,625 sq mi) .

Labarin ƙasa[gyara sashe | gyara masomin]

Tudun Mambilla yana yankin kudu maso gabashin jihar Taraba ta Najeriya a ƙarƙashin Karamar Hukumar Sardauna . Filaton Mambilla ya kasance ɗaya daga cikin manyan Kananan Hukumomin jihar Taraba. Akwai garuruwa da yawa a yankin, tare da mafi girma Gembu . Yankin plateau yana da rakiyar kudu da gabas da ke tsaye a kan iyakar Kamaru, yayin da ragowar iyakar arewacin da kuma yammacin tudu suna cikin Najeriya. Yankin Mambilla yana da tudu da zurfin kwazazzabai, kuma matafiya suna wucewa koyaushe daga ɗayan hangen nesa zuwa wancan. Tudun ƙasa ya mamaye ƙasa tare da faruwar al'adar dutse lokaci-lokaci. Filaye da yawa ne suka raba tudun, musamman Kogin Donga da Kogin Taraba, tare da duka suna da tushe daga / daga Mambilla Plateau.

Ana gina tashar samar da wutar lantarki ta Mambilla a kusa da iyakar Najeriya da Kamaru, a cikin kwanan wata da ake tsammanin kammalawa ta 2030. Babban wurin ajiyar namun daji na Najeriya, Gashaka / Gumti Game Reserve, yana arewacin Chappal Waddi a kan iyakar arewacin Plateau Mambilla. [5]

Yanayi[gyara sashe | gyara masomin]

Yanayin plateau yana da sanyi sosai. Zafin rana ba zai taɓa wuce 25 °C (77.0 °F) sanya shi mafi yanki a Najeriya. [6] Iska mai karfi takan mamaye lokacin rana, kuma lokacin damina yakan fara daga tsakiyar Maris zuwa ƙarshen Nuwamba. [2] Sakamakon tsawonsa, tsaunukan suna fuskantar yanayi na yanayi amma a kan ƙaramin sikelin saboda wurin da yake a yanayin wurare masu zafi. A damana a kan Mambilla Plateau ake dangantawa da kuma nauyi ruwan sama saboda "orographic" ayyuka a kan tudu shafe m iskõki daga kudu tekun Atlantic a Kudancin Najeriya da kuma m "escarpment" na kan tudu. Yankin Mambilla yana samun sama da milimita 1850 na ruwan sama a kowace shekara.

Kayan lambu[gyara sashe | gyara masomin]

Kayan lambu a plateau sun haɗa da ciyawar ciyawa tare da bishiyoyi waɗanda babu su sai dai kurmin mutum wanda Turawan mulkin mallaka na Jamusawa suka shuka a lokacin gwamnatin Jamusawa ta Kamaru (c. 1906-1915) da sauran shirye-shiryen dasa bishiyoyin gwamnatin Najeriya. Yankin plateau shine yanki daya tilo a Najeriya wanda yake noman ganyen shayi a wani babban mizani, kuma akwai gonakin shayi da yawa, kodayake fannin bai kasance yana da cigaba ba. Hakanan gida ne ga kuma Gashaka Gumti National Park, wanda shine mafi girman filin shakatawa na ƙasa kuma yanki ne mai kariya a duk faɗin Nijeriya, da kuma dajin Majang wanda aka sani a hukumance da Gandun Dajin Ngel Nyaki, dukansu biyu suna da tashar ruwan teku mai hatsari kuma tana fuskantar hatsari a Yammacin / Afirka ta Tsakiya. tsire-tsire da nau'in dabbobin da ke cike da yanki.

Itacen eucalyptus shine babban itace wannan mutumin ya sanya dazuzzuka sakamakon sauƙin daidaitawar itacen eucalyptus zuwa tsayi da kuma yanayin yanayin sanyi mai sanyi a yankin. Yawan ciyawar koren ciyawa a kan tsaunuka ya jawo shanu masu yawa, waɗanda zuwan su ya fara a lokacin mulkin Burtaniya ya shafi ciyawar plateau. Wannan ya haifar da kiwo da zaizayar ƙasa a cikin tsaunuka kuma ya haifar da matsaloli tsakanin makiyayan shanun, waɗanda ake kira Fulani, da kuma ƴan asalin ƙasar, Mambila.

Mutane[gyara sashe | gyara masomin]

Manya, asali kuma mafi rinjaye kungyiyoyin Mambilla Plateau su ne mutanen Mambilla. Tun lokacin da Turawan mulkin mallaka suka mamaye ƙasar, daga nan kuma, wasu baƙin haure suka shigo ciki har da Yamba, da kuma kungiyoyin cinikayyar Igbo, Wimbum (Kambu), Hausawa da Banso. Manyan yarukan da ake magana a kan Mambilla Plateau su ne Fulfulde, Mambila, Yamba, Banso, da Igbo. Ana amfani da Ingilishi azaman yare na hukuma. Kiristanci da Addinin Musulunci su ne manyan addinai a yau, kasancewar sannu a hankali sun kawar da addinin Gargajiya na Mambilla wanda ya dogara da Suu, wanda shi ne addinin da ya fi yawa kafin zuwan mishan mishan da Hausa-Fulani; kuma musamman kafin 1970s.

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Mambilla Plateau. Wikimapia.org. Retrieved on 2011-04-09.
  2. 2.0 2.1 Chapter IX. The Mambila, David Zeitlyn, University of Kent
  3. Physical Map of Nigeria. Freeworldmaps.net. Retrieved on 2011-04-09.
  4. MAMBILLA PLATEAU – Nigeria Online Tourism Magazine. Goodlife.com.ng. Retrieved on 2011-04-09. (archived link, July 24, 2011)
  5. The Gashaka Primate Project: Gashaka-Gumti National Park. Ucl.ac.uk. Retrieved on 2011-04-09.
  6. Rendezvous: Mambilla Plateau: Taraba’s unexploited treasure. Zainabokino.blogspot.com (2010-09-16). Retrieved on 2011-04-09.