Wasanni a Somaliya

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Wasanni a Somaliya
sport in a geographic region (en) Fassara

Ma'aikatar wasanni ta Somaliya ce ke kula da wasanni a Somaliya . Ma'aikatar gwamnati tana aiki kafada da kafada da kwamitin Olympics na Somaliya da hukumomin wasanni daban-daban, ciki har da hukumar ƙwallon ƙafa ta Somaliya . Abdi Bile daga Las-anod shi ne ɗan wasan da aka fi yi wa ado a Somaliya a tarihi; Abdi Bile kuma shi ne ke da mafi girman adadin tarihin ƙasar Somaliya. Mafi daɗewa ci gaba da hidimar kyaftin ɗin tawagar 'yan wasan ƙasar Somaliya mafi shaharar wasanni biyu, ƙwallon kwando da ƙwallon ƙafa, su ne Yusuf Qaafow da Hasan Babay bi da bi. [1]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

A ƙarshen shekarar 1920s, hukumomin Italiya sun fara shirya wasanni a Somaliya. Wasannin da Italiyanci ke shiryawa da farko an tattara su ne kawai a babban birnin Mogadishu kuma Somaliyawa ta Italiya ce ta yi. [2]

A cikin shekarar 1931 gwamna Maurizio Rava ya kirkiro Federazione Sportiva della Somalia, wanda ya tsara ƙwarewar wasannin motsa jiki, wasan tennis da kwallon kafa kuma ya inganta ayyukan wasanni na farko a tsakanin matasa 'yan asalin kasar. A cikin shekarar 1933 an kafa gasar ƙwallon ƙafa ta Somaliya ta farko, mai suna Coppa Federazione Sportiva, tare da kungiyoyi uku ("Societa' Mogadiscio", "Marina" da "Milizia") daga babban birnin kasar. A shekara ta 1938 kungiyar "Amaruini" ta lashe gasar kwallon kafa, wadda ta kunshi 'yan kasar Somaliya ; a shekarar 1939 kungiyar da ta yi nasara ita ce "Araba".

A shekara ta 1938, an gudanar da gasa na wasu wasanni, kamar su ninkaya, kwando, wasannin motsa jiki da kekuna: Ballin Nur da Isac Barrachi, zakaran Somaliya biyu da suka shahara a duniya ne suka yi dambe. [3] A cikin shekarar 1938 an gudanar da tseren mota na farko na Mogadishu (" Circuito di Mogadiscio "). [4]

Bayan yakin duniya na biyu, an gudanar da gasar tseren babur a Mogadishu: [5] "Circuito Mogadiscio" an yi shi ne kawai da tseren babura kuma ana kiransa Gran Premio Motocicistico della Somalia (GP Motorcycle of Somalia). An yi bikin ne daga shekarar 1950 zuwa 1954, lokacin da gwamnatin Italiya ta sami "Tsarin Amincewar Somaliya" daga ONU . An gudanar da gasar tseren ne a kan titunan bakin teku na Mogadiscio, kusa da tashar jiragen ruwa da kuma kan "Lungomare Corni", [6] kuma tsawon fiye da mil daya.

A shekara ta 1956 kwamitin wasannin Olympic na Italiya ya gina filin wasa na farko a Somaliya: filin wasa na Banadir dake Mogadishu. A shekara ta 2008, wakilin BBC Somaliya, Maxamed Xaaji Xuseen, ya kwatanta Abdi Bile a matsayin "yahay,yahaya tarihin tarihin Somalia", which roughly translates as Abdi Bile is Somalia's most popular'san wasa a tarihi, or Abdi Bile is the great's player in Somalia's history. Masanin Somalist Cabdiraxmaan Cismaan Aw Aadan, a cikin 2014 cikin jerin fitattun Somaliyawa 100, ya lissafa Abdi Bile a matsayin babban ɗan wasan Somaliya gabaɗaya.

Kwallon kafa[gyara sashe | gyara masomin]

Kofin kwallon kafa na lardin Gedo .

Wasan ƙwallon ƙafa shine mafi shaharar wasanni a tsakanin Somaliya. An kafa kungiyoyin kwallon kafa na farko a Somaliya a shekarun 1930 da hukumomin mulkin mallaka na Italiya suka kafa. Gasar ta kasance ta asali a cikin tsari, kuma an danganta su da motsi na mulkin mallaka bayan WW2 . Kungiyar matasan Somaliya (SYL), jam'iyyar siyasa ta farko ta kasar, ta hada gungun matasan yankin domin buga wasa da kungiyoyin 'yan gudun hijira na Italiya .

A shekara ta 1955 - a lokacin da kasar Somaliya ta amince da gwamnatin Italiya - an kafa filin wasan kwallon kafa na farko a Mogadishu : filin wasa na Coni, wanda daga baya ake kiransa filin wasa na Banadir Stadium . Kungiyoyin da suka buga gasar Trust Territory of Somalia tare da kaddamar da filin wasa sune: " Lavori Publici ", "Autoparco", "El Gab", "Sicurezza", "' Yan sandan Somaliya FC " da "AS Mogadiscio".

A cikin 1958, an kuma kafa kwamishinan wasanni na farko a Somaliya. Tawagar kwallon kafa da kungiyar ta SYL ta hada, wadanda daga baya za su canja suna zuwa Bondhere, sun lashe gasa da dama na farko. Duk da haka, bai yi nasara ba a farkon fafatawar da ta yi da kungiyoyin kasashen waje. Muhimman gasa a duk faɗin ƙasar sune Gasar Somaliya da Kofin Somaliya . The Ocean Stars, tawagar kasa, an fi sani da "manyan kisa" saboda matsayinta na kasa da kasa, da kuma tashin hankalin da ta samu a lokacin wasanni da kungiyoyi masu kyau da kuma kafa kungiyoyi a gasar cin kofin nahiyar. Tawagar da ke da kabilu daban-daban, Somaliya ta fara shiga gasar Olympics a shekarar 1972 kuma ta tura 'yan wasa zuwa gasar wasannin Olympics ta lokacin zafi. Ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta bakin teku ta Somaliya iri-iri ma tana wakiltar ƙasar a gasar ƙwallon ƙafa ta bakin teku ta ƙasa da ƙasa. Bugu da kari, da dama daga cikin 'yan wasan kwallon kafa na duniya irin su Mohammed Ahamed Jama, Liban Abdi, Ayub Daud da Abdisalam Ibrahim suna taka leda a manyan kungiyoyin Turai . A ranar 17 ga watan Disambar 2015 ne kungiyoyin kwallon kafa na Horseed da Heegan FC suka zama wasan farko na kungiyoyin kwallon kafa da aka fara watsa kai tsaye a kasar Somaliya.

Wasan motsa jiki[gyara sashe | gyara masomin]

Abdi Bile, daya daga cikin 'yan wasa mafi nasara daga Somalia, ya lashe gasar cin kofin duniya na mita 1500 a shekara ta 1987, inda ya yi gudun mita 800 mafi sauri na kowane tseren mita 1,500 a tarihi. Ya kasance dan wasan Olympic na sau biyu (1984 da 1996) kuma ya mamaye taron a karshen 1980s. Bile ya kasance na farko a duniya a nisan mil a cikin 1989. Ya kasance zakaran gasar cin kofin duniya a tseren mita 1500 a 1989 kuma zakaran karshe na Grand Prix na duniya sau biyu. Hussein Ahmed Salah, haifaffen Somalia, tsohon dan tseren dogon zango daga Djibouti, ya samu lambar tagulla a tseren gudun fanfalaki a gasar Olympics ta lokacin zafi a shekarar 1988 . Ya kuma lashe lambobin azurfa a cikin wannan taron a gasar cin kofin duniya na 1987 da 1991, da kuma gasar cin kofin Marathon na Duniya na 1985 IAAF .

Yawancin 'yan wasan da aka haifa a Somaliya sun sami nasara a kasashen waje. Mohamed Suleiman wanda ke taka leda a Qatar ya samu gagarumar nasara a rayuwarsa a lokacin da ya lashe lambar tagulla a gasar Olympics ta Barcelona, inda ya zama dan wasa na farko a gasar Olympics a Qatar . A cikin aikinsa, Suleiman ya gudanar da tarihin Asiya da yawa sama da 1500 m da gudun mil . Ya lashe lambar zinare a cikin 1500 m wakiltar Asiya a gasar cin kofin duniya ta IAAF 1992 . Suleiman ya yi takara don Qatar a gasar Olympics guda biyu (a cikin 1996 da 2000 ) kuma ya kai wasan karshe, ko da yake bai yi filin wasa ba. ’Yan uwan Suleiman Nasser da Abdulrahman Suleiman su ma sun fafata a gasar tsere ta tsakiya – Abdulrahman shi ne zakaran Asiya na 2002 a gasar 1500. m. [7]

Mo Farah ya rike kambun tseren tseren mita 10,000 a Turai, da na Birtaniyya na mita 10,000, da na cikin gida na Birtaniyya a tseren mita 3000, da tseren mita 5000 na Birtaniyya da na cikin gida na Turai na mita 5000. A watan Yulin shekarar 2010, Farah ta lashe lambar zinare ta farko ta maza a Turai a tseren mita 10,000. Ya biyo bayan haka ne da zinare a tseren mita 5000 a gasar wasannin guje-guje da tsalle-tsalle ta duniya a shekarar 2011 a birnin Daegu na kasar Koriya ta Kudu, inda ya zama dan wasa na 5 da ya zama dan wasa na 5 da ya kammala tseren nisa a gasar, kuma dan Birtaniya na farko da ya yi haka. Mustafa Mohamed, dan tseren nesa na Somaliya da Sweden wanda ya fi fafatawa a tseren tseren mita 3000 . Ya ci zinare a Gasar Nordic Cross Country ta 2006 da kuma a Gasar SPAR ta Turai ta 1st a Leiria, Portugal a 2009. Ya doke tarihin Sweden mai shekaru 31 a shekara ta 2007. Abdihakem Abdirahman, dan gudun hijirar Ba'amurke dan kasar Somaliya wanda ya kware a tseren mita 10,000, ya lashe zinare a wannan gasar a gasar Olympics ta Amurka a shekarar 2008.

Kwallon kwando[gyara sashe | gyara masomin]

Dan wasan Somaliya Faisal Aden ya kafa tarihin zura kwallo a raga a wasan da kungiyoyin kwallon kwando suka buga a hukumance.

Tawagar kwallon kwando ta Somaliya memba ce ta Hukumar Kwallon Kwando ta Duniya (FIBA). Ko da yake har yanzu tawagar ba ta tsallake matakin cancantar shiga gasar cin kofin duniya ta FIBA ba, ta samu lambar tagulla a gasar FIBA ta Afirka a shekarar 1981, lokacin da Somaliya ta karbi bakuncin gasar. Har ila yau, tawagar ta shiga cikin wasan kwallon kwando a gasar Pan Arab Games .

A watan Janairun 2013, dan wasan kwallon kwando na kasa Faisal Aden ya samu maki 59 a karawar da suka yi da 'yan wasan Rwanda . Wannan ya kasance rikodin cin nasara a duniya a wasan FIBA na duniya a hukumance.

Bandy[gyara sashe | gyara masomin]

A cikin 2013, an kafa ƙungiyar bandy ta ƙasar Somaliya a Borlänge, Sweden, ta 'yan gudun hijirar Somaliya. Daga baya tawagar ta shiga gasar cin kofin duniya ta Bandy a 2014 a Irkutsk da Shelekhov a Rasha . Shida daga cikin 'yan wasan sun halarci sansanin kungiyar Bandy na kasa da kasa a Oktoba 2013 a ABB Arena, wanda ke bude wa kasashe masu tasowa. Tawagar ta ci gaba da shiga gasar cin kofin duniya a 2015, 2016, da 2017 .

Ƙwallon ƙafa[gyara sashe | gyara masomin]

Faisal Jeylani Aweys yana karbar lambar yabo ta taekwondo a Belgium .

A cikin wasan motsa jiki, ƙungiyar wasan ƙwallon ƙafa ta ƙasa tana ƙarƙashin ikon Karate na Somaliya da Tarayyar Taekwondo. Hukumar gudanarwar tana da alaƙa da Hukumar Taekwondo ta Duniya tun 1997, kuma tana da tushe a Mogadishu .

Tawagar ta na halartar gasar taekwondo ta kasa da kasa da Afirka da kuma Larabawa. A gasar Kofin Kalubalen Taekwondo na Duniya na 2013 a Tongeren, Belgium, 'yan tawagar Faisal Jeylani Aweys da Mohamed Deq Abdulle sun sami lambar azurfa da matsayi na hudu, bi da bi. Kwamitin Olympics na Somaliya ya tsara wani shiri na tallafi na musamman don tabbatar da ci gaba da samun nasara a wasannin da za a yi nan gaba.

Bugu da kari, Mohamed Jama ya lashe kambun duniya da na Turai a gasar K1 da ta Thai.

Duba kuma[gyara sashe | gyara masomin]

  • Kwamitin Olympics na Somaliya
  • Kwallon kafa a Somaliya

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. see the Yusuf Qaafow and Hasan babay pages
  2. Sport e fascismo (in Italian); p. 248
  3. Sport in fascist Somalia; p.250
  4. 1938 Car race of Mogadishu (in Italian)
  5. "Postcard of the 1953 Moto race". Archived from the original on 2015-09-23. Retrieved 2023-03-02.
  6. "Mogadiscio postcard: Lungomare Corni in 1939". Archived from the original on 2018-03-15. Retrieved 2023-03-02.
  7. Mohan, K. P. (2002-08-12). Abdulrahman keeps up family tradition; China maintains superiority . The Hindu. Retrieved on 2010-09-04.

Hanyoyin haɗi na waje[gyara sashe | gyara masomin]