Masarautar Lapai

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Masarautar Lapai

Wuri
Map
 8°49′N 6°41′E / 8.82°N 6.68°E / 8.82; 6.68
Ƴantacciyar ƙasaNajeriya
JihaJihar Neja

Masarautar Lapai, a yau a Nijeriya, ƙasa ce ta gargajiya wacce take kusa da Kogin Gurara, haraji ne ga Kogin Neja, wanda a da can mazaunin garin Gbari ne, kuma a halin yanzu ya zo ƙarƙashin ikon mutanen Nupe, wanda ya mamaye kusan yanki ɗaya kamar yadda karamar hukumar Lapai ta zamani.

A cikin shekarar ta alif Dari bakwai chassa,in 17902 Masarautar Nupe ta kasance mai tashe a yankin kuma ta karɓi Lapai daga Oyo. Koyaya, tare da farmakin Fulani Jihad ɗin ƙasashensu, gami da Lapai, Khalifancin Sokoto ya ci su da yaƙi. Mutanen yankin sun zama karkashin masarautar Hausa ta Zazzau. Bayan shekara ta alib 1804 sun zo karkashin masarautar Fulanin ta Zariya, wani yanki na daular Gwandu. An raba masarautar Lapai da masarautun Zariya da Agaie a shekarar ta alib 1825. An kafa masarautar ne a shekarar ta alib 1828 lokacin da Mallam Baba ya tura Laftanar Daudu Muza don ya mamaye yankin. Daudu ya yi nasara, amma ya riƙe ƙasar don kansa. Masarautar ta ci gaba da kasancewa mai kula da masarautar Gwandu har zuwa shekara ta alib 1903, lokacin da Turawan mulkin mallaka suka mallake ta.

Sarakuna[gyara sashe | gyara masomin]

Masarautar tana nan daram, dam, duk da cewa ta fara karkashin mulkin mallakar Biritaniya sannan daga baya ta kuma kasance karkashin mulkin farar hula ko soja na kasar mai cin gashin kanta. Sarakunan sun kasance:

  • Da'udu Maza dan Jaura (1825 - 1832)
  • Yamuza dan Jaura (1832 - 1835)
  • Baji dan Jaura (1835 - 1838)
  • Jantabu dan Jaura (1838 - 1874)
  • Atiqu dan Jantabu (1874 - 1875)
  • Bawa dan Jantabu (1875 - 1893)
  • Abd al-Qadiri dan (1893 - 1907)
  • Ibrahim dan Jantabu (1907 - 1923)
  • Aliyu Gana dan `Abd al-Qadiri (1923 - Apr 1937)
  • Umaru dan Ibrahim (1937 - Nuwamba 1954)
  • Muhammadu Kobo dan `Aliyu Gana (1954 - 13 Jun 2002)
  • Umaru Bago Tafida (10 watan Aug shekarar 2002)

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]