Ebute Metta

Ebute Metta
Wuri
6°28′20″N 3°22′50″E
Yawan mutane
Harshen gwamnati	Turanci
Bayanan Tuntuɓa
Kasancewa a yanki na lokaci	UTC+01:00

Taswirar 1962 yana nuna Ebute Metta a kudu

Wani gida a Ebute Metta

Ebute Metta wata unguwa ce a cikin babban yankin Legas, a jihar Legas, Najeriya.

Ebute Metta alamar-post

Tarihi

Ebute Metta sananne ne don samarwa da sayar da abinci da tufafi na gida. Wani tsohon yanki ne na jihar Legas, yawancin gidajensa an gina su ne a lokacin mulkin mallaka ta hanyar amfani da gine-ginen Brazil.

Tarihin Mulkin Mallaka

Ebute Metta wani yanki ne na masarautar Awori na Otto. Babban birninta yana Otto ne daf da Iddo akan hanyar zuwa tsibirin Legas. Ebute Metta na nufin "Harbor uku" a cikin harshen Yarbanci. Wannan ya kasance dangane da Iddo, Otto da Oyingbo. A zamanin da sarki Oba Oloto na Otto ne ke kula da wadannan tashoshin jiragen ruwa kuma ya sa jami’ansa suna karbar haraji daga jiragen da ke kawo kaya zuwa Legas ta hanyarsu.

Ago Egba

A shekarar 1867, an kuma yi takun saka tsakanin mabiya addinin kirista da mabiya addinin gargajiya a Abeokuta da ke daf da yin dusar kankara a rikicin addini. A jajibirin fitowar wasu ’yan mishan na Turawa daga Abeokuta, Kiristocin da suka tuba–saboda tsoron kada manyan ‘yan gargajiya su sauka a kansu in babu masu kare su daga Turawa – suka roki Turawa su tafi da su Legas.

Da isar mulkin mallaka sai Turawa ‘yan mishan suka je wurin Sarkin Legas domin su nemi ya ba wa Kiristocin Egba fili daga Abeokuta. Da yake mayar da martani, Sarkin ya ce tsibirin Legas ya riga ya cika, kuma ba zai iya ba da ‘yan kabilar Egba kadan da filin da ake da su. A maimakon haka ya ba da shawarar cewa Gwamnan Mulkin Mallaka, John Hawley Glover, ya tuntuɓi ɗan uwansa Oba, Oloto, wanda yankinsa ke kusa da tafkin.

Gwamna Glover ya tunkari Oloto, inda ya amince ya baiwa Egbas fili mai yawa daga Oyingbo (Coates Street) zuwa wani wuri daf da fara filayen Yaba (Glover Street, inda daga baya aka gina LSDPC Estate kimanin shekaru 130).

Wadannan Kiristocin Egba- wadanda wasunsu Saros da Amaros ne- sai suka kafa wata al'umma wadda suka kira Ago Egba, Yarbawa "Egba Camp". Sun gina majami'arsu, cocin St. Jude, makarantu don koyar da 'ya'yansu, da harkokin kasuwanci, kuma sun raba ƙasar zuwa tituna waɗanda asalin sunan turawa na mishan da jami'an mulkin mallaka. An kuma sanya wa titunan sunan wasu daga cikin sarakunan Egba kamar Oloye Osholake. Ta haka ne aka sami titin Denton (tun da aka sake masa suna Murtala Muhammad Way), titin Griffith, titin Freeman, titin King George V (tun da aka sake masa suna Herbert Macaulay Street), titin Cemetery, titin Bola, titin Osholake, titin Tapa da titin Okobaba.

Mutanen Egba sun ci gaba da kafa ma'aikatan gwamnati na farko a Najeriya. Bayan hadewar 1914 da gina layin dogo, Ebute Metta ta zama wata kyakkyawar makoma ga mutane da yawa da ke zuwa daga can baya zuwa Legas, wadanda da yawa daga cikinsu ba su iya samun matsuguni a tsibirin (wanda aka kebe don Turawa da manyan 'yan Najeriya kawai).

Al’ummar Ago Egba da ke Ebute Metta sun gina babban dakin taro na Lisabi da aka kafa a shekarar 1938, inda zuriyarsu ta uku suka zama injiniyoyi da masu fasaha da masu kula da tashoshin jiragen kasa na kamfanin jiragen kasa na Najeriya da tashoshi da ofisoshi a kusa.

Gine-gine

Ebute Metta yana da manyan gine-gine da dama da suka haɗa da hedkwatar hukumar jiragen kasa ta Najeriya, ofishin gidan waya, cocin Katolika na St. Paul, kasuwar Oyingbo, babbar tashar mota, makarantar Sakandare ta Foucos (makarantar da tsohuwar ministar ilimi ta gina), St. Saviour's School, Junior Strides Academy, Ajayi Memorial Hospital, Ijero Baptist Church Nursery and Primary School, Ebute Metta Health Centre, Federal Medical Center Ebute Metta, da shaguna iri iri. An raba Ebute Metta zuwa manyan yankuna biyu: Ebute Metta Gabas da Ebute Metta West.

Sufuri

Ebute Metta babbar hanya ce ta shiga babban yankin Legas da manyan tsibiran Victoria da Ikoyi da Legas Island. Babbar hanyar sadarwa ta gadar sama da hanyoyin shiga ta haɗu da waɗannan sassa daban-daban na Legas a cikin yankin Iddo.