Francis Allotey

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Francis Allotey
shugaba

2011 - 2014
Reginald Fraser Amonoo (en) Fassara - Akilagpa Sawyerr (en) Fassara
Rayuwa
Cikakken suna Francis Kofi Ampenyin Allotey
Haihuwa Saltpond (en) Fassara, 9 ga Augusta, 1932
ƙasa Ghana
Mutuwa Accra da Jamus, 2 Nuwamba, 2017
Yanayin mutuwa Sababi na ainihi (illness (en) Fassara)
Karatu
Makaranta Saltpond Catholic Boys' Basic School (en) Fassara
(1941 - 1948)
Ghana National College (en) Fassara
(1948 - 1952)
London South Bank University (en) Fassara
(1953 - 1955)
Imperial College London (en) Fassara
(1955 - 1960)
Princeton University (en) Fassara
(1962 - 1966) Doctor of Philosophy (en) Fassara
Thesis '
Thesis director John Hopfield (en) Fassara
Harsuna Turanci
Sana'a
Sana'a masanin lissafi da physicist (en) Fassara
Wurin aiki Accra
Employers Kwame Nkrumah University of Science and Technology  (1960 -  1962)
Kwame Nkrumah University of Science and Technology  (1966 -  2017)
Kyaututtuka
Mamba The World Academy of Sciences (en) Fassara

Template:Infobox scientist Francis Kofi Ampenyin Allotey FGA OV (9 Agustan shekarar 1932 - 2 Nuwamba 2017 ) masanin lissafin lissafin, na kasar Ghana . Tare da Daniel Afedzi Akyeampong, ya zama dan Ghana na farko da ya sami digiri na uku a kimiyyar lissafi, wanda ya samu a sheakara ta 1966.

Rayuwar farko da ilimi[gyara sashe | gyara masomin]

An haifi Allotey, a ranar 9 ga watan Agusta 1932 a garin Fante na Saltpond a tsakiyar Ghana ga Joseph Kofi Allotey, babban mai sayar dy, mai sana'ar sutura daga dangin Royal Dehyena kayayyaki da Alice Esi Nyena Allotea na Enyan Owomase da Ekumfi Edumafa, a cikin Yankin Tsakiyar Ghana. [1] Mahaifinsa ya mallaki kantin sayar da littattafai . [2] A lokacin ƙuruciyarsa, Allotey ya ciyar da lokacinsa na kyauta a kantin sayar da littattafai na mahaifinsa yana karanta tarihin rayuwar shahararrun masana kimiyya wanda ya sa ya sha'awar kimiyya. [2] Ya girma a Roman Katolika . [2] Ya yi karatun firamare a Makarantar Katolika ta St. Bayan kammala karatunsa na sakandare, ya halarci Kwalejin Koyarwa na Jami'ar Ghana da kuma Kwalejin Kimiyya ta Borough na London . Ya yi digiri na biyu da na uku daga Jami'ar Princeton, wanda aka ba shi a 1966 kuma a baya Diploma, na Kwalejin Imperial, wanda ya samu a shekara ta 1960. Masanin kimiyyar lissafi dan Pakistan Abdus Salam, wanda ya lashe kyautar Nobel ya koyar da shi a matsayin dalibi a Kwalejin Imperial. A lokacinsa a Princeton, masana kimiyya da yawa irin su Robert Dicke, Val Fitch, Robert Oppenheimer, Paul AM Dirac da CN Yang sun ba shi jagoranci. [3]

Sana'a[gyara sashe | gyara masomin]

An san shi da " Allotey Formalism " wanda ya taso daga aikinsa na kallon kallon X-ray mai laushi . Shi ne wanda ya karɓi kyautar yarima Philip Golden Award na Burtaniya a shekarar 1973 saboda aikinsa a wannan yanki. Mutumin da ya kafa Cibiyar Kimiyyar Kimiyya ta Afirka, a cikin 1974, ya zama cikakken farfesa na farko na Ghana a fannin lissafi kuma shugaban Sashen Lissafi sannan kuma shugaban tsangayar Kimiyya a Jami'ar Kimiyya da Fasaha ta Kwame Nkrumah . Ya kuma kasance shugaban cibiyar kula da kwamfutoci ta KNUST kafin ya hau mukaminsa na mataimakin shugaban jami’ar. [3] Daga cikin abokan aikin Allotey akan tsangayar lissafi a KNUST akwai Atu Mensa Taylor (ya rasu a shekarar 1977), dan Ghana na uku da ya samu digirin digirgir a fannin lissafi. Taylor ya karbi DPhil nasa (1967) daga Oxford a karkashin masanin lissafi na Welsh, John Trevor Lewis, wanda kuma ya sami MA a can shekaru da yawa a baya. [4]

Allotey shi ne shugaban Kwalejin Fasaha da Kimiyya ta Ghana kuma memba na kun,giyoyin kimiya na kasa da kasa da suka hada da Abdus Salam International Center for Theoretical Physics Scientific Council tun 1996. Ya kuma kasance shugaban cibiyar nazarin Physics ta Ghana kuma shi ne ya kafa kungiyar Physical Society ta Afrika. [3] Ya taka rawar gani wajen ganin Ghana ta shiga kungiyar ta kasa da kasa ta kungiyar tsafta da aiyuka a fannin kimiyyar lissafi, wanda hakan ya sanya ta zama daya daga cikin kasashen Afirka na farko da suka shiga kungiyar. Ya yi aiki tare da IUPAP da ICTP don karfafa ilimin kimiyyar lissafi a kasashe masu tasowa ta hanyar bita da taro don wayar da kan jama'a a nahiyar. [3]

Allotey shi ne Shugaban Kwamitin Amintattu na Cibiyar Fasaha ta Accra, Shugaban Cibiyar Nazarin Kimiyyar Lissafi ta Afirka, Ghana . Ya kasance ɗan'uwa mai daraja na Cibiyar Physics . Ya kasance mai girmamawa Fellow na Nigerian Mathematical Society da sauransu. Ya tuntubi cibiyoyi da yawa na duniya kamar UNESCO, IAEA da UNIDO . [3] Ya kuma kasance mataimakin shugaban kasa, babban taro na 7 na Intergovernmental Bureau of Informatics (IBI). Ya kuma kasance mai ba da gudummawa wajen ci gaban ilimin na'ura mai kwakwalwa a Afirka tare da yin aiki kafada da kafada da kungiyoyi irin su IBM International da kuma International Federation for Information Processing. [5] A shekara ta 2004, shi ne ɗan Afirka tilo a cikin fitattun masana kimiyyar lissafi da lissafi 100 a duniya da aka ambata a cikin wani littafi mai suna, " Dalibai ɗari na zama masanin kimiyya ." [3]

An kafa Makarantar Graduate na Farfesa Francis Allotey a cikin 2009 a Cibiyar Fasaha ta Accra . Cibiyar tana ba da digiri na biyu a cikin Gudanar da Kasuwanci da Injiniyan Software da shirye-shiryen digiri a Fasahar Sadarwa da Falsafa. Gwamnatin Ghana ta ba shi lambar yabo ta Millennium Excellence Award a shekara ta 2005, kuma ta sadaukar da tambarin aikawa da sakon karramawa. A cikin 2009 ya sami Order of Volta kuma an ba shi lambar yabo ta Osagyefo Kwame Nkrumah African Genius Award a 2017. [3] Ya taimaka wajen kafa Cibiyar Kimiyyar Lissafi ta Afirka a Ghana a 2012. [3]

Rayuwa ta sirri[gyara sashe | gyara masomin]

Allotey ya fara auren Edoris Enid Chandler daga Barbados, wanda ya hadu da shi a lokacin da suke karatu a Landan . Suna da yara biyu Francis Kojo Enu Allotey da Joseph Kobina Nyansa Allotey. Chandler ya mutu a watan Nuwamban shekarar 1981. Sannan ya sake yin aure da Ruby Asie Mirekuwa Akuamoah. [6] Tare suka yi renon ’ya’yanta biyu, Cilinnie da Kay. Akuamoah ya mutu a watan Oktoba, 2011. Gabaɗaya, Allotey yana da ’ya’ya huɗu da jikoki 20. [6]

Mutuwa da jana'izar jiha[gyara sashe | gyara masomin]

Francis Allotey ya mutu saboda dalilai na halitta a ranar 2 ga Nuwamba 2017. Gwamnatin Ghana ta yi masa jana'izar jana'izar ne saboda irin gudunmawar da ya bayar wajen ci gaban kimiyya da fasaha a Ghana. An kama gawarsa a garinsu, Saltpond, yankin Tsakiyar Tsakiya. [3]

Nassoshi[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :5
  2. 2.0 2.1 2.2 Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :6
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :1
  4. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :2
  5. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :7
  6. 6.0 6.1 Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :8

Hanyoyin haɗi na waje[gyara sashe | gyara masomin]