Kola Ogunmola

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Kola Ogunmola
Rayuwa
Haihuwa Okemesi (en) Fassara, 11 Nuwamba, 1925
ƙasa Najeriya
Harshen uwa Yarbanci
Mutuwa 1973
Karatu
Harsuna Turanci
Yarbanci
Sana'a
Sana'a Jarumi

Elijah Kolawole Ogunmola (11 Nuwamba 1925 - 1973) ɗan wasan kwaikwayo ne na Najeriya, ɗan wasan kwaikwayo, mime, darekta, kuma marubucin wasan kwaikwayo. Ana kuma kallon Ogunmola a matsayin daya daga cikin fitattun 'yan wasan kwaikwayo a Afirka a shekarun 1950 zuwa 60.

Ya raya al’adun Yarabawa, musamman wasan opera na gargajiya (wasan kwaikwayo da ke haxa jigogin Kiristanci da tatsuniyar Yarabawa na gargajiya, kade-kade da raye-raye, da kade-kade da suka shahara a al’adun birane) ya zama babban salon wasan kwaikwayo ta hanyar aikinsa da gidan wasan kwaikwayo na Ogunmola Traveling Theatre (wanda aka kafa a c. 1948).

Sun samar da wani nau'in kiɗa na farko na Amos Tutuola 's The Palm Wine Drinkard, wanda aka yi a taron al'adun gargajiya na Pan-African Farko ( Algiers, 1969).

Ya fito da Ife Owo a shekarar 1965. An yi ta shagwaba akan aure da arziki. Ya yi amfani da Mime da wake-wake da kuma ganga don isar da sakonsa. Ya kuma samar da sigar ban mamaki na Tutuola's The Palmwine Drinker . Ya kuma nuna kwazo sosai wajen yin aiki da bada umarni.

Ya auri mata da yawa ya haifi 'ya'ya da yawa. Daga cikin 'ya'yansa akwai fitattun taurarin Nollywood, irin su Abayomi Ogunmola da Peju Ogunmola Omobolanle .

Rayuwa da aiki[gyara sashe | gyara masomin]

An haifi Elijah Kolawole Ogunmola ga dangin George Ogunmola da Aina Ogunmola a garin Okemesi -Ekiti a ranar 11 ga Nuwamba, 1925. Kafin ya fara sana'ar wasan kwaikwayo, Ogunmola ya kasance malamin makaranta a Ado-Ekiti . [1] A makarantar Emmanuel, Ado-Ekiti, Ogunmola, ya kirkiro wasan kwaikwayo na makaranta da dalibai ke yi a ciki da kuma wajen makarantar. Ya kafa kungiyar wasan kwaikwayo, Ogunmola's Theatre Party a kusa da wasu daga cikin daliban da sauran malamansa. An yi wa ƙungiyar kwaikwayon tsarin wasan kwaikwayo na Ogunde's Theater Party da wasu daga cikin operas ɗinsa na farko kamar "Mulkin Maɗaukaki", ɗaya daga cikin wasan kwaikwayo na farko ya nuna tasirin Kirista. [2] An fara gudanar da wasan kwaikwayon Ogunmola a yankin Ekiti na Najeriya. [3] An san shi a matsayin mai yin wasan kwaikwayo wanda ke kula da ingancin wasan kwaikwayo a kan mataki. [3] Kamar Ogunde, yawancin ayyukansa na farko operas ne na kabilar Yarabawa. Ana yin wasan ne ta hanyar ganguna da ake bugawa a baya, wakokin na cikin harshen Yarbanci kuma rawa wani bangare ne na wasan. [1]

A cikin shekarun 1950, gidan wasan kwaikwayo na Ogunmola ya zagaya ko'ina a yankin yammacin Najeriya, inda ya yi wasan kwaikwayo a makarantu, coci-coci da dakuna. [4] Ko da yake ƙungiyar ta yi wasan kwaikwayo iri ɗaya a kowane birni, masu sauraro na iya samun ji na musamman daga ganin kowane wasan kwaikwayo. Wasannin Ogunmola sun ba da damar yin wasan kwaikwayo na ingantawa a kan mataki kuma tare da kowane wasan kwaikwayo, ya bar dakin don abin da ba a zata ba. Har ila yau, abubuwan da ke cikin halin yanzu suna rinjayar aikinsa yayin da iliminsa na al'adun Yarbawa da yanayin ɗan adam ya girma tare da kowane wasan kwaikwayo. [3] Daya daga cikin shahararren wasan kwaikwayonsa mai suna "Soyayyar Kudi" wani labari ne na wani attajiri da ya fada cikin jaraba sakamakon rabuwa da matarsa. Duk da haka, dangantakarsa da mai jaraba ta lalata shi. [4]

A 1955 ya koma Oshogbo daga yankin Ekiti.

A cikin 1962, Jami'ar Ibadan ta kafa makarantar wasan kwaikwayo kuma an ba Ogunmola kyauta don zama mai zane-zane. Gidauniyar Rockefeller ce ta dauki nauyin mai zane a cikin shirin kuma ta ba wa Ogunmola kudade don siyan kayan aiki wanda ba da daɗewa ba ya ba shi damar yin cikakken ƙwararru. Shahararriyar wasan kwaikwayo na Ogunmola, wanda ba a daidaita shi da na Amos Tutuola na The Palmwine Drinkard ya samo asali ne sakamakon haɗin gwiwarsa da Makarantar wasan kwaikwayo a Ibadan. Lokacin da Ogunmola yake Ibadan, Tutuola ya ba shi rubutun da ya rubuta don fassara zuwa wasan kwaikwayo na Yarbawa. Sakamakon shine "Lanke Omuti" wanda aka fi sani da Palmwine Drinkard . [5] Firimiyan wasan kwaikwayon ya kasance a jami'a, Demas Nwoko ne ya taimaka wa Ogunmola wajen tsarawa da tsara wasan kwaikwayo. A cikin 1960s, Palmwine Drinkard ya sami karbuwa a Najeriya da kasashen waje. [2] Ya shahara bayan zaman watanni shida a Ibadan saboda nasarar Palmwine Drinkard. Wasan ya kasance mai fafatuka da Ɔba ko so, wanda a ƙarshe ya zama wanda aka zaɓa don zaɓen Najeriya zuwa bikin fasahar Commonwealth a 1965.

Ogunmola ya yi fama da bugun jini a shekarar 1970 kuma lafiyarsa ta ci gaba da raguwa har ya mutu a shekarar 1973 yana da shekaru 48 a duniya.

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.0 1.1 Beier, Ulli. "Yoruba Folk Operas." African Music 1.1 (1954): 32-34. Web.
  2. 2.0 2.1 Welch 1972.
  3. 3.0 3.1 3.2 Beier 1981.
  4. 4.0 4.1 Smith 1975.
  5. Armstrong, Robert G. "Amos Tutuola and Kola Ogunmola: A Comparison of Two Versions of The Palmwine Drinkard." Callaloo 8/10 (1980): 165-74. We

Asalin[gyara sashe | gyara masomin]

  •  
  •  
  •