Masarautar Sarkin Musulmi, Sokoto

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Masarautar Sarkin Musulmi, Sokoto


Wuri
Map
 13°04′00″N 5°14′00″E / 13.0667°N 5.2333°E / 13.0667; 5.2333
Bayanan tarihi
Ƙirƙira 23 ga Faburairu, 1903

Masarautar Sarkin Musulmi jihar gargajiya ce a Arewacin Najeriya mai hedkwata a cikin garin Sakkwato, babban birnin jihar Sakkwato ta zamani. Wanda kuma ya shu gabace shi daga Khalifanci na Sakkwato, an kafa majalissar a shekarar 1903 bayan da Birtaniyya ta sasanta khalifanci .

Sarkin Musulmi yana matsayin babban jagoran addinin musulmai a Najeriya kuma babban Sheik na ɗarikar Qadiriyya a waccan kasar. [1] [2] A 2006, Sa'adu Abubakar ya zama Sarkin Musulmi.

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

Bayan wanzuwar zaman lafiya a Arewacin Najeriya, Turawan Burtaniya sun kafa Masarautar Arewacin Najeriya don mulkin yankin, wanda ya haɗa da mafi yawan masarautar Sakkwato da manyan masarautun ta. A ƙarƙashin gwamna janar Luggard, an ba manyan sarakunan ikon cin gashin kansu na gari, don haka suka ci gaba da kasancewa da yawa daga cikin kungiyar siyasa ta Khalifanci na Sakkwato. An kuma ɗauki yankin Sokoto a matsayin wata masarauta ce a cikin Kare-tsare na Najeriya. Saboda ba a taɓa haɗa shi da hanyar jirgin ƙasa ba, ya zama mara iyaka a fannin tattalin arziki da siyasa.

Ana ci gaba da kallon Sultan na Sakkwato a matsayin muhimmin mai mallakar ruhi da addini; an ci gaba da gane layin nasaba da dan Fodio. Daya daga cikin manyan Sarakunan shi ne Siddiq Abubakar III, wanda ya rike mukamin na tsawon shekaru 50, daga 1938 zuwa 1988. An san shi a matsayin mai tabbatar da karfi a siyasar Najeriya, musamman a shekarar 1966 bayan kisan Ahmadu Bello, Firimiyan Arewacin Najeriya.

Bayan rasuwar Siddiq Abubakar a shekara ta 1988, mai mulkin kama-karya na Najeriya Ibrahim Babangida ya tsoma baki a gadon mulkin, inda ya sanya sunan Ibrahim Dasuki, ɗaya daga cikin abokan kasuwancinsa a matsayin Sarkin Musulmi. Manyan sassan Arewacin Najeriya sun barke da mummunar zanga-zanga wacce ta shafi kamfanonin Dasuki. A shekarar 1996, mai mulkin kama-karya na Najeriya Sani Abacha ya tube shi, ya nada Muhammadu Maccido, wanda ya yi mulki har ya mutu a hatsarin jirgin sama a 2006.

Gwamnati[gyara sashe | gyara masomin]

Template:Royal house

A ƙarƙashin tsarin tsarin mulkin kai tsaye na Burtaniya, Sultan da sauran 'yan uwansa Sarakuna su ne kadai' Yan asalin Kasar, wadanda ke karkashin kulawar Mazauna Mulkin Mallaka. Hakimai (ko taken sarakuna) ya taimaki Sarkin Musulmi ko Sarki wajen gudanar da mulkin jiharsa. An riƙe wannan tsarin sosai a lokacin Jamhuriya ta Farko ta Nijeriya .

A shekarar 1966, kifar da Gwamnatin Arewacin Najeriya ya haifar da sake tsarin tsarin tarayyar Najeriya. Wannan sannu a hankali ya rage ikon mulkin mallakar Arewacin Najeriya da masarautun ta.

Kasuwanci[gyara sashe | gyara masomin]

Kasuwar Sakkwato

Fiye da kashi tamanin (80%) na mazauna Sakkwato suna yin wani nau'in noma ko wani. Suna samar da irin amfanin gona kamar gero, kwarya, masara, shinkafa, dankali, rogo, gyada, albasa da wake don samun abinci da kuma samar da alkama, auduga da kayan lambu a tsabar kuɗi. Sana'o'in cikin gida kamar su aikin baƙi, saƙa, rini, sassaka da aikin fata suma suna da mahimmiyar rawa a rayuwar tattalin arzikin jama'ar Sakkwato; a sakamakon haka yankuna daban-daban kamar Makera, Marina, Takalmawa da Majema sun zama masu mahimmanci. Sakkwato kuma na daya daga cikin yankunan da ke samar da kifi a ƙasar. Don haka, mutane da yawa a gefen kogin suna yin kamun kifi.

Sakkwato daidai take da albarkatun ƙasa da na ma'adinai. Masana'antun da ke hade da amfanin gona suna amfani da auduga, gyada, dawa, da danko, masara, da shinkafa, da alkama, da sikari, da rogo, da danko na larabci da taɓa domin ana iya samar da kayan masarufi a yankin Hakanan ana iya yin aikin noma mai yawa a cikin jihar ta hanyar amfani da ruwan ban ruwa daga Goronyo Dam, Lugu, Kalmalo, Wammakko da Kwakuzo tabkuna, da sauransu.

Ma'adanai kamar su kaolin, gypsum, limestone, laterite, red mills, phosphate duka rawaya da kore, laka mai laushi da yashi ana samunsu da yawa na kasuwanci. Masana'antu da ke amfani da waɗannan albarkatun za'a iya kafa su a cikin jihar. Masana'antar ciminti ta Sakkwato, wacce ke Wamakko, misali ce ta misali.

Rashin tserar tse-tse a kan yankin makiyaya yana amfanar dabbobin gida da na gida. Sakkwato ita ce ta biyu a fannin kiwon dabbobi a cikin dabbobin ƙasar sama da miliyan takwas.

Samuwar wannan ƙarfin tattalin arziki yana ba da kyakkyawar damar saka hannun jari, musamman a masana'antun da ke kawance da gona irin su injin garin fulawa, sarrafa tumatir, tace sukari, masaku, manne, tanning, kifin gwangwani, da sauransu.

Duba kuma[gyara sashe | gyara masomin]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. The Nigerian Voice: "ROAD TO AZARE" By Ajiroba Yemi Kotun 23 May 2013
  2. All Africa: "Nigeria: Updated - Kano Blasts Claim Over 60" By Ismail Mudashir 28 November 2014