Muhammadu Ribadu
 Muhammadu Ribadu | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Rayuwa | |||
| Haihuwa | 1909 | ||
| ƙasa | Najeriya | ||
| Mutuwa | 1 Mayu 1965 | ||
| Sana'a | |||
| Sana'a | ɗan siyasa | ||
Muhammadu Ribadu (an haife shi a shekara ta 1909 – 1 ga Mayu 1965) ɗan siyasan Najeriya ne, wanda shine ministan tsaro na farko bayan samun ‘yancin kai. Ɗan wani hakimin gundumar Balala ta Adamawa, ya yi karatun Alkur'ani da wuri kafin ya wuce makarantar sakandare a Yola .
Rayuwar farko da ilimi
[gyara sashe | gyara masomin]
An haifi Ribadu a ƙauyen Ribadu tsohon lardin Adamawa dan Ardo Hamza Hakimin Balala da Adda Wuro diyar Alkali Haman Joda daga Yola. Shine kakan uwargidan shugaban Najeriya Aisha Buhari . Ya fara karatu a ƙarƙashin Liman Yahaya, malamin addinin musulunci. [1] Sannan ya halarci makarantar Middle Yola daga shekarar 1920 zuwa 1926. Yayin da yake Yola, ya sami horo na sirri a karkashin wani jami'in mulkin mallaka. Bayan haka, ya kasance malami a makarantarsa mai suna Yola middle school. An nada shi ma’aji a hukumar ‘yan asalin garin Yola a shekara ta 1931. Bayan rasuwar mahaifinsa a watan Oktoban 1936, Ribadu ya zama hakimin Balala. [2] A shekarar 1946, ya tafi kasar waje don samun tallafin karatu daga British Council don karantar kananan hukumomi. Kamar wasu ’yan uwansa da suka samu tallafin karatu, bayan ya dawo ya fara sha’awar tsarin siyasar qasa, inda aka nada shi dan majalisar dokokin Arewa a shekarar 1947, aka sake zaɓe shi a 1951. A cikin shekarar 1948, ya yi aiki a kwamitin Hugh Foot na Najeriya nada manyan mukamai a ma'aikatan gwamnati. [3] Bayan shekara daya, ya kasance memba a hukumar noma ta Najeriya sannan kuma ya yi aiki a hukumar lamuni ta ci gaban yankin Arewa. A 1950, ya kasance wakili a taron sake fasalin tsarin mulki a Ibadan .[ana buƙatar hujja]
Sana'ar siyasa
[gyara sashe | gyara masomin]A cikin shekara ta 1952, an nada shi Ministan Albarkatun ƙasa a matsayin wani ɓangare na Majalisar Ministoci na asali. A 1954, an zabe shi mataimakin shugaban NPC na biyu kuma ya zama shugaban Arewacin Najeriya na uku bayan Ahmadu Bello shugaban NPC da Tafawa Balewa mataimakin shugaban NPC na farko. Ya kasance ministan ƙasa, ma'adinai da wutar lantarki na tarayya a shekarar 1954, sannan a shekarar 1959 ya zama ministan kasa da Legas na tarayya. A shekarar 1960 aka nada shi Ministan Tsaron Najeriya.[ana buƙatar hujja]
Ministan tsaro
[gyara sashe | gyara masomin]
Ribadu ya karɓi ragamar ma’aikatar tsaro a lokacin da kasar ta samu ‘yancin kai a shekara ta 1960. Gwamnatinsa ta sa ido kan yadda ake kara karfin lambobi na sojojin ƙasar, da inganta kayan aikin soja, da bunkasa kananan sojojin ruwa da kuma kafa rundunar sojojin saman Najeriya . Ya kuma gina tare da gyara barikin soji a fadin kasar nan. [4] Abokan aikinsa sukan kira shi "ikon iko". Ya kammala mayar da Najeriya sojojin Najeriya. Ana yaba masa a matsayin ɗaya daga cikin fitattun ministocin tsaro da Najeriya ta taba samu. A ranar 1 ga Mayun shekara ta 1965, za a karrama shi tare da Firimiya na lokacin, Sir Abubakar Tafawa Balewa (1912-66) ta Firimiyan Arewacin Najeriya na lokacin, Sir Ahmadu Bello (1909-66) tare da lambobin zinare na tsarin Usmamiya. Kaduna . Ya rasu a safiyar ranar yana da shekaru 55 a duniya.
Babu shakka Alhaji Ribadu mutum ne mai girman gaske. Kato daga cikin maza. A Legas ya zama mataimakin firaminista gaba daya - yana da iko da yawa fiye da Abubakar saboda irin karfin da yake da shi a yankin Arewa. Wasu da dama kuma sun yi zargin cewa ya na yiwa Sardauna bakin jini ne - suna masu ikirarin cewa ya na da hujjar da zai yi amfani da ita idan har ya zama dole don nuna cewa Sardauna ya ci gaba da yi wa Musulunci shirme - don haka ya samu damar yin tasiri a kan Firimiya. [5] Yayin da yake rike da mukamin ministan tsaro, Ribadu ya jagoranci aikin fadada sojojin Najeriya da na ruwa da kuma samar da rundunar sojin saman Najeriya cikin gaggawa. Ya kafa Kamfanin Masana'antu na Tsaro a Kaduna, Makarantar Tsaro ta Najeriya da ke Kaduna da kuma Recce Squadron na biyu a Abeokuta . Malamai da masana tarihi da dama sun yi imanin cewa da a ce Alhaji Ribadu yana raye da ba a yi juyin mulkin da sojoji suka yi a ranar 15 ga Janairun 1966 ba. Cewa da ya hana shi kuma jamhuriya ta farko duk da faruwar al'amura da ta tsira. Kuma da ba mu kasance a cikin wannan rikici a yau ba.
Gidan Ribadu daga baya ya kasance wani bangare ne na Barrack Dodan, gidan sarautar sarakunan Najeriya daga 1967 zuwa 1991.