Tiaret

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Tiaret
تيارت (ar)
ⵜⵢⴰⵔⴻⵜ (zgh)


Wuri
Map
 35°22′N 1°19′E / 35.37°N 1.32°E / 35.37; 1.32
Ƴantacciyar ƙasaAljeriya
Province of Algeria (en) FassaraTiaret Province (en) Fassara
District of Algeria (en) FassaraTiaret District (en) Fassara
Babban birnin
Yawan mutane
Faɗi 178,915 (2008)
• Yawan mutane 1,605.34 mazaunan/km²
Labarin ƙasa
Yawan fili 111.45 km²
Altitude (en) Fassara 1,200 m
Bayanan Tuntuɓa
Lambar aika saƙo 14000
Kasancewa a yanki na lokaci

Yawan jama'a[gyara sashe | gyara masomin]

Garin yana da yawan jama'a 178,915 a cikin 2008. Garin ya rufe kusan 20.086.62 km²

Kamfanoni & masana'antu[gyara sashe | gyara masomin]

Wani bincike na 1992 da Jami'ar Nice Sophia Antipolis ta gudanar ya ba da rahoton mahimman wuraren da gurɓataccen masana'antu suka gurɓata, da haɓaka ƙauyuka masu ɓarke a kan gefen.

Yankin dai na daya ne na noma. Akwai babban filin jirgin sama mai hasumiya da tasha a Abdelhafid Boussouf.

Cibiyar Nazarin Ƙasa ta Tiaret tana riƙe da kundin 25,000 a cikin ɗakin karatu.

Siyasa[gyara sashe | gyara masomin]

Lardin ya fuskanci kisan kiyashi (mafi girma shine kisan kiyashin Sid El-Antri a 1997),kashe-kashe,da tashin bama-bamai a lokacin yakin basasar Aljeriya,ko da yake kasa da yankunan da ke kusa da Algiers.Cibiyar Afirka ta ba da rahoto a cikin wani littafi na watan Mayu na 2004 cewa Tiaret ya fi "ƙasassun wuri mai faɗi da tsaunuka ya sauƙaƙe ayyukan ta'addanci".Cibiyar Ilimin Ta'addanci ta MIPT ta bayar da rahoton cewa Tiaret "wani wuri ne da ake yawan kai hare-hare daga kungiyar Salafist Group for Call and Combat (GSPC)"(wanda yanzu ake kira Al-Qaeda in the Islamic Maghreb ).An yi imanin cewa GSPC tana da dangantaka ta kut-da-kut da Osama bin Laden "( Paris AFX News Agency,Jul 13, 2005)da Abu Musab al-Zarqawi( Asharq Alaswat Jul 3 2005), kuma an ruwaito yana aiki a Italiya ( Deutsche Welle)., Jul 15 2005).

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

Ana zaune lardin tun zamanin da,kuma akwai abubuwan tarihi masu yawa na megalithic.Ya yi aiki azaman tashar Roman da kagara,Tingartia . Kusa da Tiaret akwai jedars,waɗanda tsoffin kaburbura ne.Gine-ginen sun nuna cewa ƙabilar Berber(s)ne ke zaune a yankin a zamanin Late Antiquity.

Tiaret ya taso ne a matsayin wani wuri a karkashin ikon kananan masarautun kabilar Berber;na farko daga cikin wadannan shine daular Rustamid tsakanin 761 da 909 lokacin da Tiaret ya zama babban birnin yankin. Koyaya, wannan babban birnin na iya zama 10 km (mil 6 ko 7) yamma da Tiaret na yau.Abd al-Rahman bn Rustam,masanin tauhidin Ibadi daga Babbar Iran ne ya kafa ta.An ce Tiaret yana da 'yancin tunani da dimokuradiyya,kasancewar cibiyar bayar da tallafin karatu wanda ya ba da damar ƙungiyoyi da ƙungiyoyi daban-daban, musamman Mu'tazila.Akwai Yahudawa da yawa da ke zaune a yankin har aƙalla karni na 10,ciki har da malami kuma likita Juda ibn Kuraish wanda ya zama likita ga Sarkin Fes.Fatimids sun kama Tiaret a cikin 909.

Tiaret ya mamaye hanyar wucewar tsauni mai 3,552 feet (1,083 m),don haka ya kasance mabuɗin mamaye tsakiyar Maghreb.Daga baya,daga farkon karni na 8, shine mabuɗin ƙarshen arewacin reshen kasuwancin bayi na yammacin Afirka.Don haka,ya ba da kuɗin shiga mai fa'ida daga haraji akan ciniki,kuma kyauta ce mai kyawawa.

Daular Rustamid,wacce a zamanin Abdurrahman(766-784)da dansa Abdul Wahab(784-823)suka mamaye mafi yawan al'ummar Aljeriya ta zamani,ana kiranta daular Ibadite daga Abdallah ibn Ibad,wanda ya kafa daular.darikar da Abdurrahman ya ke.Bakwai daga cikin sarakunan gidan Rustam sun gaji Abdul Wahab har sai da Janar Fatimiyya Abu Abdallah al-Shi'i ya hambarar da su a shekara ta 909.

Daga shekara ta 911 kabilu da dama ne suka yaki Tiaret,wanda Massala ibn Habbus na Miknasas ya fara kama shi a shekara ta 911,tare da kawance da Khalifanci Fatimid.Daga karshe,a shekara ta 933,ta kasance a hannun Fatimidu. Bayan 933 Tiaret ya daina zama babban birnin jihar daban.An kori yawancin jama'a zuwa Ouargla sannan suka tsere zuwa M'zab mara kyau. Daga shekarar 933 Tiaret ya jawo hankalin Khawarij musulmi da yawa daga Iraki.

Daga 933 an gudanar da shi a matsayin wani ɓangare na Masarautar Tlemcen, kuma a cikin karni na 16 ya fada cikin Daular Ottoman.A shekara ta 1843 ta fada hannun Faransa bayan da suka fatattaki sarki Abdelkader El Djezairi .

An gina garin Tiaret na zamani a kusa da redoubt na Faransa na 1845.Sabon garin ya jawo mazauna da yawa daga Faransa kuma yankin ya bunkasa.A 200 kilometres (120 mi)Titin dogo kunkuntar ya isa a cikin 1889,yana haɗa garin zuwa Mostaganem-a yau,wannan layin dogo ya lalace.

Abubuwan jan hankali na archaeological[gyara sashe | gyara masomin]

kilomita 30 (mil 18) SSW na Tiaret su ne abubuwan tunawa da kabari da aka sani da Jedars. An ba da sunan ga adadin abubuwan tunawa da kabari da aka sanya a kan tudu.Madaidaicin madauri na rectangular ko murabba'i yana cikin kowane yanayi wanda dala ya kewaye shi. Kaburburan sun kasance daga karni na 5 zuwa na 7,kuma sun kasance a cikin ƙungiyoyi biyu daban-daban tsakanin Tiaret da Frenda.

A Mechra-Sfa("ford of the flat stones"), wani yanki a cikin kwarin kogin Mina wanda ba shi da nisa da Tiaret,an ce "lambobi masu yawa"na abubuwan tunawa na megalithic.

Yanayi[gyara sashe | gyara masomin]

A Tiaret,akwai yanayi na Bahar Rum.A cikin hunturu ana samun ruwan sama fiye da lokacin rani.Tsarin yanayi na Köppen-Geiger shine Csa.Matsakaicin zafin jiki na shekara-shekara a Tiaret shine 14.7 °C (58.5 °F).Kusan 529 millimetres (20.83 in) na hazo fadowa kowace shekara.

Climate data for {{{location}}}
Watan Janairu Fabrairu Maris Afrilu Mayu Yuni Yuli Ogusta Satumba Oktoba Nuwamba Disamba Shekara
[Ana bukatan hujja]

ToBayanan kula[gyara sashe | gyara masomin]

Kara karantawa[gyara sashe | gyara masomin]

  • Bourouiba, Rachid (1982). Cités disparus: Tahert, Sedrata, Achir, Kalaâ des Béni-Hammad . Tarin Art et Al'adu, 14. Ministan Algiers de l'information. (Game da fitattun kayan tarihi da gine-gine na al'adu) .
  • Belkhodja, A. (1998). Tiaret, memoire d'une ville . Tiaret, A. Belkhodja. (Tsarin memoir na sirri) .
  • Blanchard, Raul. (1992). Amincewa & Gestion Du Territoire, Ou, L'apport Des Images-Satellite, De La Geoinfographique et Du Terrain : Aikace-aikace Aux Paysages Vegetaux De L'Algerie Steppique & Substeppique (Wilaya De Tiaret) Et Aux Espaces Construits (Tiaret Et Alger) 1990-1992 . Laboratoire d'analyse spatiale. Nice, Faransa. (Tsarin halittu na yankin Wilaya De Tiaret, shaida ta amfani da hotuna daga sararin samaniya) .
  • Cadan, Pierre. (1938). Indication de quelques stations préhistoriques de la région de Tiaret Société de géographie et d'archéologie de la Lardin d'Oran . Extrait de son Bulletin, Tome 59, Fascule 209, 1938. (Littafin shafuka 12 game da abubuwan tarihi na tarihi a yankin) .

Hanyoyin haɗi na waje[gyara sashe | gyara masomin]