Yaren Lozi

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Yaren Lozi
'Yan asalin magana
600,000
Baƙaƙen boko da Zambian Braille (en) Fassara
Lamban rijistar harshe
ISO 639-2 loz
ISO 639-3 loz
Glottolog lozi1239[1]
Mai magana da Lozi, an yi rikodin a Namibiya .

Lozi, wanda kuma aka fi sani da siLozi da Rozi, yaren Bantu ne na dangin yaren Nijar – Kongo a cikin reshen Sotho–Tswana na Zone S (S.30), wanda mutanen Lozi ke magana, musamman a kudu maso yammacin Zambia da kewaye. kasashe. Wannan yare yana da alaƙa da Arewacin Sotho ( Sesotho sa Leboa ), Tswana ( Setswana ), Kgalagari ( SheKgalagari ) da Sotho ( Sesotho / Kudancin Sotho ). Lozi, wani lokaci ana rubuta shi da Rotse, kuma ana magana da yarukanta kusan kashi shida cikin ɗari na al'ummar Zambiya. Silozi shine endonym (sunan harshen da masu magana da harshensa ke amfani da shi) kamar yadda Majalisar Dinkin Duniya ta ayyana . Lozi shine ma'anar kalmar .

Harshen Lozi ya samo asali ne daga cakuda harsuna biyu: Luyana da Kololo. Asalinsu mutanen Luyana sun yi hijira zuwa kudu daga Masarautar Luba da Masarautar Lunda a yankin Katanga na kogin Kongo, ko dai a karshen karni na 17 ko farkon karni na 18. Yaren da suke magana don haka yana da alaƙa da Luba da Lunda. Sun zauna a kan kwararowar ambaliya na saman Zambezi na sama a yanzu a yammacin Zambiya kuma suka kafa masarauta, Barotseland, sun kuma ba da suna ga Barotse Floodplain ko Bulozi .

Kololo ’ yan kabilar Sotho ne da a da suke zama a lardin da ake kira ‘Yanci a Afirka ta Kudu. An tilasta wa Kololo gudu daga Mfecane na Shaka Zulu a cikin 1830s. Ta yin amfani da dabarun da suka kwafi daga sojojin Zulu, Kololo sun ci Luyana a kan rafin Zambezi kuma suka kafa mulkinsu da harshensu. Duk da haka, a shekara ta 1864 ’yan asalin ƙasar suka yi tawaye suka hambarar da Kololo. A lokacin, harshen Luyana an manta da shi sosai; Ana kiran sabon yaren gauraye da sunan Lozi ko Silozi kuma ya fi kusa da Sesotho fiye da sauran harsunan da ke makwabtaka da Zambia.

Ana kuma magana da Lozi a cikin Zimbabwe, Botswana, da Namibia ( Yankin Zambezi ).

Fassarar sauti[gyara sashe | gyara masomin]

Lozi tana da wasula guda 5:

Wasula
Gaba Tsakiya Baya
Babban i u
Tsakar e o
Ƙananan a
Consonants
Labial Alveolar Palatal /



</br> Postalveolar
Velar Glottal
Nasal m n ɲ ŋ
M mara murya p t c k
<small id="mwnw">murya</small> b d ɟ ɡ
Ƙarfafawa mara murya f s ʃ h
<small id="mwug">murya</small> z
Kusanci l j w

Ana yiwa sautin alama babba ko ƙasa.

Rubutun Rubutu[gyara sashe | gyara masomin]

Lozi yana amfani da rubutun Latin, wanda ’yan mishan suka gabatar. A cikin 1977, Zambia ta daidaita tsarin rubutun harshen.

Haruffa ( babba ) A B C CH D E F G H I J K L M N Ñ O P S SH T U W Y Z
Haruffa ( ƙananan haruffa ) a b c ch d e f g h i j k l m n ñ o p s sh t ku w y z
IPA [ a ] [ b ] [ tʃ ] [ d ] [ e ], [ e ], [ ɪ ] [ f ] [ x ] [ h ] [ i ] [ dʒ ] [ k ] [ l ] [ m ] [ n ] [ ɲ ] [ o ], [ ʊ ], [ o ] [ p ] [ s ] [ ʃ ] [ t ] [ ku ] [ w ] [ j ] [ z ]

Kalmomi[gyara sashe | gyara masomin]

Watanni na shekara
Lozi Turanci
Sope Janairu
Yowa Fabrairu
Liatamanyi Maris
Lungu Afrilu
Kandao Mayu
Mbuwana Yuni
Sikulu Yuli
Muyana Agusta
Mumunene Satumba
Yenda Oktoba
Njimwana Nuwamba
Ɗulule Disamba

Misalin rubutu[gyara sashe | gyara masomin]

Mai zuwa wani samfurin rubutu ne a cikin Lozi na Mataki na 1 na Yarjejeniyar Haƙƙin Dan Adam ta Duniya (na Majalisar Dinkin Duniya ):

Taba ya 1: Batu kaufela ba pepilwe inge ba lukuluhile ni liswanelo ze swana. Ba ba ni swanelo ya ku nahana mi ba swanela ku ba ni likezo za buzwale ku mutu yo mung'wi.

— in Lozi[2]

Article 1: All human beings are born free and equal in dignity and rights. They are endowed with reason and conscience and should act towards one another in a spirit of brotherhood.

— in English[3]

Nassoshi[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Yaren Lozi". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
  2. "Universal Declaration of Human Rights". Retrieved 2020-02-11.
  3. "Universal Declaration of Human Rights". Retrieved 2020-02-11.