Askia Mohammad I

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Askia Mohammad I
emperor (en) Fassara

12 ga Afirilu, 1493 - 1528
Rayuwa
Haihuwa Timbuktu, 1443
ƙasa Mali
Mutuwa 1538
Makwanci Tomb of Askia
Ƴan uwa
Yara
Yare Askia (en) Fassara
Karatu
Harsuna Harsunan Songhay
Sana'a
Sana'a sarki
Maƙurar daular Songhai , kusan 15000

Askia Muhammad I (a. 1443 - 1538), haifaffen Muhammad Ture sylla ko Muhammed Touré sylla a Futa Tooro, wanda daga baya ake kira Askia, wanda aka fi sani da Askia Babba, ya kasance sarki, kwamandan soja, kuma mai kawo canji ga siyasa na Daular Songhai a ƙarshen karni na 15. Ya kasance daga ƙabilar Soninke . Askia Muhammad ya karfafa daularsa kuma ya mai da ita daula mafi girma a tarihin Afirka ta Yamma . A lokacinda yake kan ganiyar mulkinsa, Daular Songhai ta kunshi jihohin hausa har zuwa kano (a cikin Arewacin Najeriya a yanzu) da kuma yawancin yankuna da suka kasance mallakar daular Songhai ta yamma. Manufofinsa sun haifar da saurin fadada kasuwanci tare da Turai da Asiya, samar da makarantu da yawa, da tabbatar da Musulunci a matsayin wani bangare na daular.

Bayan Sunni Ali Ber ya mutu, Sunni Baru, ɗansa kuma magajin magajinsa, ya kalubalanci Muhammad saboda ba a gan shi a matsayin Musulmi mai aminci ba. [1] Wannan ya kuma baiwa ɗaya daga cikin janar-janar din Janar Ali Ber, Muhammad Ture, dalili don kalubalantar maye gurbinsa. [2] Janar Ture ya kayar da Baru kuma ya hau gadon sarauta a 1493.

Janar Ture, wanda daga baya aka sani da Askia Muhammad I ko kuma Askia the Great, daga baya ya shirya wani shiri na fadadawa da karfafawa wanda ya fadada daular daga Taghaza a Arewa zuwa iyakokin Yatenga a Kudu; kuma daga Air a arewa maso gabas zuwa Futa Djallon a Guinea. Madadin tsara daular ta hanyar layin Islama, sai ya zage dantse ya inganta a tsarin gargajiyar ta hanyar kirkiro da tsarin gwamnatocin gwamnatocin da babu irin su a Yammacin Afirka .  Bugu da ƙari, Askia ya kafa daidaitattun matakai da ƙa'idodin cinikayya, ya ƙaddamar da liƙaƙƙun hanyoyin kasuwanci da kuma kafa tsarin haraji mai tsari. Dansa Askia Musa ne ya kifar da shi a shekarar 1528. [3]

Hukunci[gyara sashe | gyara masomin]

Askia ta karfafa koyo da karatu, tare da tabbatar da cewa jami'o'in Songhai sun samar da fitattun malamai, wadanda da yawa daga cikinsu sun wallafa manyan littattafai kuma daya daga cikinsu dan uwansa ne kuma amininsa Mahmud Kati. Don m da amincewar da ya usurpation na Sonni daular, Askia Muhammad yayi kawance da malamai na Timbuktu, ushering a zinariya shekaru a cikin birni domin kimiyya da kuma Musulmi malanta . Misali mashahurin masani Ahmed Baba, ya samar da litattafai kan shari’ar Musulunci waɗanda har zuwa yanzu ana amfani da su. Muhammad Kati ya buga Tarikh al-fattash da Abdul-Rahman as-Sadi sun buga Tarikh al-Sudan ( Tarihin ƙasar Baƙar fata ), littattafan tarihi guda biyu waɗanda ke da matuƙar muhimmanci ga malamai na yau da ke sake gina tarihin Afirka a Tsakiyar Zamani . Kabarin da ake tsammani na sarki, Kabarin Askia, yanzu ya zama kayan tarihi.

A cikin al'adun gargajiya[gyara sashe | gyara masomin]

Askia ke jagorantar Daular Songhai a cikin wasan bidiyo na dabarun juzu'i na Sid Meier na wayewa V.

Duba kuma[gyara sashe | gyara masomin]

  • Mashahurai s Afirka

Manazartai[gyara sashe | gyara masomin]

Hanyoyin haɗin waje[gyara sashe | gyara masomin]