Azawagh

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Azawagh
yankin taswira
Bayanai
Ƙasa Nijar, Mali da Aljeriya
Wuri
Map
 18°18′N 5°18′E / 18.3°N 5.3°E / 18.3; 5.3
Basin na Azawagh da kewayen yanayin ƙasa, kamar yadda aka gani daga sararin samaniya. Layukan rawaya suna nuna iyakokin ƙasa da ƙasa
Azawagh shine yanki na arewa maso gabas na Kogin Neja, kodayake a yau kogin Azawagh ya daɗe da bushewa kuma yankin yana ciyar da kogunan karkashin kasa na yanayi mai kyau.

Ruwan Azawagh (wanda aka fi sani da Azaouagh ko Azawak ) kafafaffen rafi ne wanda ya mamaye yankin arewa maso yammacin Nijar ta yau, da kuma wasu sassan arewa maso gabashin Mali da kudancin Aljeriya. [1] Ƙasar Azawagh dai ta kunshi filayen kasashen Sahel da sahara kuma tana da yawan al'umma da galibinsu Abzinawa ne, tare da wasu tsiraru na Larabci, Bouzou da Wodaabe da kuma shigowar Hausawa da Zarma a baya-bayan nan.

Suna[gyara sashe | gyara masomin]

Kalmar Tuareg azawaɣ tana nufin "savannah". Azawad, kalmar da aka yi amfani da ita ga yankin arewacin Mali wanda ƙungiyar 'yan tawayen Abzinawa ta ƙungiyar National Movement for the Liberation of Azawad ta yi iƙirarin, an yi imanin cewa cin hanci da rashawa ne na "Azawagh" na Larabci.

Geography[gyara sashe | gyara masomin]

Azawagh yana nufin busasshen busasshen basin, wanda kuma ya taɓa ɗaukar rafi na arewacin kogin Neja, kogin Azawagh, wanda aka fi sani da Dalol Bosso a kudu. Kogin, wanda ke tafiyar 1,600 kilometres (990 mi) a zamanin da, ya kuma bushe bayan Neolithic Subpluvial kuma ya samar da wani kwano na kusan 420,000 square kilometres (160,000 sq mi) . Kwarinsa, wanda masana ilimin ƙasa ke kiran Basin Iullemmeden, yana da iyaka da tsaunin Hoggar da tudun su a arewa, da tsaunin Aïr a gabas, da Adrar des Ifoghas a yamma. [2] Tushen yankin shine dutsen farar ƙasa na Cretaceous/Paleocene da yumbu, wanda zaizayar ƙasa ya yanke kuma ya rufe shi da yashi a cikin Upper Pleistocene. [3]

A cikin sharuddan muhalli, an raba rafin Azawagh zuwa, daga arewa zuwa kudu, yankin Saharian, Sahelian da kuma yankin arewacin Sudan (yana nufin yankin yanki). [2]

A jamhuriyar Nijar, Azawagh gabaɗaya ya haɗa da kuma garuruwan Abalagh (Abalak), A Tibaraden ( Tchin-Tabaraden ), Tiliya, A Gal da Tabalaq, ƙauyen da tafkin yankin ya ke.

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

Aikin da mutane suka yi a Azawagh ya kasance tun daga shekara ta 4500 KZ, tare da shaidar kiwon shanu tun daga 3200 KZ. [2] Daga wannan lokacin har zuwa kusan 1500 KZ, yankin ya kuma tallafa wa manyan dabbobi, ciki har da waterbuck, hippopotami, da giwaye. [4]

An sami shaidar aikin jan karfe a Tekebrine tun daga 1600 KZ. A daidai wannan lokaci, yanayin yanayi ya tsananta, kuma mutanen Sudan na yankin sun maye gurbinsu da Berbers waɗanda suka gina tumuli. [2]

Musulunci ya isa tsaunin yammacin Air ta kudu maso yammacin Libya a karni na takwas. [5] Faransawa ne suka mamaye yankin tare da mamaye yankin a farkon karni na ashirin. [6] Bayan yunƙurin ƴancin kai na Aljeriya, Mali, da Nijar, da kuma ficewar Faransa, yankin ya rabu tsakanin waɗannan ƙasashe uku.

A cikin shekarun 1970 da 1980, jerin fari sun tilasta wa karuwar yawan mazauna yankin zuwa kauyuka da garuruwa. [7] Farin ya kuma haifar da tawaye daga al'ummar Abzinawa na yankin, inda kungiyoyi irin su Front for the Liberation of Aïr da Azaouak da Front for the Liberation of Tamous tawaye suka yi wa gwamnatin Nijar tawaye, yayin da kungiyar Larabawa Islamic Front of Azawad, Popular Movement for the Niger. 'Yantar da Azawad, da sojojin 'yantar da juyin juya hali na Azawad, da Popular Liberation Front of Azawad sun yi adawa da gwamnatin Mali. [6]

Yawan jama'a[gyara sashe | gyara masomin]

Duk da girman kasar Ostiriya, yankin Nijar na Azawagh yana da yawan jama'a 85,000 kacal a shekarar 2003. [8]

Yankin ya mamaye mutanen Kel Tamashek, da kuma wasu kabilun Larabawa na makiyaya da suka hada da Hassaniyya -speakers (wanda ake kira Larabawa Azawagh, kada a rude da Larabawan Diffa na Nijar). [9] Azawagh ita ce cibiyar Iwellemeden Kel Denneg Federation. Har ila yau yankin yana da mazauna Fulani Wodaabe makiyaya da kuma ƴan tsiraru na Bouzou, wanda a da a baya zuriyar bayi ne. A ’yan shekarun nan, Hausawa da Zarma da dama sun zauna a yankin, musamman ma’aikatan gwamnati da ‘yan kasuwa. [6]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

 
  1. Paris (1995): p. 250.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Paris (1995), p. 228.
  3. Paris (1995), p. 229-30.
  4. Paris (1995), p. 247.
  5. Paris (1995), p. 238.
  6. 6.0 6.1 6.2 Popenoe (2003), p. 15.
  7. Popenoe (2003), p. 17.
  8. Popenoe (2003), p. 13.
  9. Popenoe (2003), p. 16-17.