Kogin Anambra

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Kogin Anambra
General information
Tsawo 256 km
Labarin ƙasa
Map
Tsarin Daidaiton Labarin Kasa 6°33′06″N 6°54′13″E / 6.551608°N 6.903633°E / 6.551608; 6.903633
Kasa Najeriya
Territory Anambra
Hydrography (en) Fassara
Watershed area (en) Fassara 7,130 km²
Ruwan ruwa Niger Basin (en) Fassara
River mouth (en) Fassara Nijar

Kogin Anambra ( Igbo : Ɔmambala ) yana gudana 210 kilometres (130 mi) zuwa cikin kogin Neja kuma na nan a Anambra, Nigeria. Kogin ya kasance mafi mahimmancin wajen shayar da Kogin Niger da ruwa wanda ke birnin Lokoja. Ruwa daga kogin Ɔmambala na zuba acikin Tekun Atlantika ta magunan ruwa daban-daban da ya kwashe kilimitoci 25,000 square kilometres (9,700 sq mi) a yankin Neja Delta.[1]

Yankin Kogin Anambra da Al'adu[gyara sashe | gyara masomin]

Omambala shine sunan tsohuwar abin bauta wanda koginta ke gudana daga ƙarƙashin ƙasa na Uzo-uwa-ani zuwa Aguleri, Anam, Nsugbe da Onicha axis, inda ya hade da kogin Nkisi da Niger-kwora/Mgbakili a tafiyarsu zuwa Tekun Atlantika, dangane da labarin ƴan asalin garin. Haka kuma kogin Ezu da Ezichi suna kwarara cikin kogin Anambra a Agbanabo da Oda.

Akwai tatsuniyoyi da asirai da dama da ke kewaye da Omambala wanda ya haifar da fassarori daban-daban daga ƙabilu da al'ummai da dama, don haka Turawan bincike na farko suka furta kalmar Omambala a matsayin Anambra.

Kafin a kafa jihohi, ana amfani da kalmar Omambala ta matsayin sunan yankin wanda ya mamaye yankin Anambra ta yau, sassan Kogi, Enugu da kuma Ebonyi na ’yan asalin yankin. A halin yanzu, ’yan asalin Aguleri, Anam, Nsugbe, Umueri, Anaku, Nteje, Umunya, Nando, Igbariam, Nkwelle-Ezunanka, Nzam, Awkuzu, Ogidi, Ogbunike, dangin Ayamelum, da sauran su, suna yin iƙirari cewa sune 'yan asalin Omambala na gado.

Mutanen Omambala suna da yaruka daban-daban, imani, al'adu da dabi'u na ƙabilanci tare da tsarin imani da yawa na sufanci da esoteric waɗanda ke ba da ƙima mai ƙarfi akan ruhaniya akan jari-hujja, kuma ana riƙe su tare da madawwama ta al'ada, harshe, al'adar addini da Kogin Omambala. Wannan ya faru ne saboda ƙaƙƙarfan alaƙa da haɗin kai da ke tsakanin su da ilimin sararin samaniya da yanayin halittu.

Tasirin zamantakewa da tattalin arziki da siyasa da amfanin yankin Omambala ya kai sassan Edo, Delta, Imo, Rivers, Abia, Taraba, Benue, Niger, Nasarawa, Plateau, Akwa-Ibom & Cross-Rivers. Najeriya har zuwa Nijar, Chadi, Kamaru, Mali, Jamhuriyar Afirka ta Tsakiya, da dai sauransu.

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Shahin, Mamdouh (2002). Hydrology and water resources of Africa. Springer. pp. 307–309. ISBN 1-4020-0866-X.

Template:Niger River