Fola Adeola

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Fola Adeola
Rayuwa
Haihuwa Najeriya, 1 ga Janairu, 1954 (70 shekaru)
ƙasa Najeriya
Harshen uwa Yarbanci
Karatu
Makaranta Makarantar Kasuwanci ta Harvard.
Yaba College of Technology
Methodist Boys' High School (en) Fassara
Harsuna Turanci
Yarbanci
Pidgin na Najeriya
Sana'a
Sana'a Ma'aikacin banki

Tajudeen Afolabi Adeola Hamshakin ɗan kasuwa ne kuma dan kasuwan Najeriya. Shi ne wanda ya kafa Guaranty Trust Bank (GTBank Plc.),[1] memba na Hukumar Afirka, da kuma wanda ya kafa kuma shugaban gidauniyar FATE.[2][3]

Ilimi[gyara sashe | gyara masomin]

Adeola ya kammala karatunsa na sakandare a Methodist Boys High School, Legas. Ya samu Diploma a fannin Accounting a Kwalejin Fasaha ta Yaba a shekarar 1975 kuma ya zama Chartered Accountant a shekarar 1980 bayan horon da ya yi da Deloitte, Haskins and Sells da DO Dafinone & Company (dukansu Chartered Accountants). A cikin shekarun da suka gabata ya sami horon haɓɓaka ƙwararru a manyan cibiyoyi a duniya ciki har da Harvard Business School, INSEAD, da Cibiyar Ci Gaban Gudanarwa ta Duniya a Switzerland.[4]

A shekarar 1999 ya kammala hutun shekara guda a Cibiyar Nazarin Siyasa da Dabaru ta Kasa da ke Kuru, Jos, Najeriya, inda ya gudanar da bincike kan manufofin bunƙasa tattalin arziki da samar da ayyukan yi.

Sashin masu zaman kansu[gyara sashe | gyara masomin]

A 1990, ya (haɗin-gwiwa da Tayo Aderinokun) ya kafa bankin Guaranty Trust Bank, wanda ya yi aiki a matsayin Manajan Darakta da Babban Jami'in Gudanarwa daga 1990 zuwa watan Yulin shekarar 2002.[5] Tuni dai bankin ya faɗaɗa fiye da Najeriya zuwa wasu ƙasashe makwabta na Afirka ( Gambia, Saliyo, Ghana da Laberiya ) da kuma kasar Ingila. A shekarar 1996, bankin ya shiga cikin kasuwar hada-hadar hannayen jari ta Najeriya.[6]

A shekarar 2002, Adeola ya yi ritaya ta raɗin kansa daga bankin Guaranty Trust, bayan shekaru goma sha biyu, inda ya miƙa wa mataimakinsa Tayo Aderinokun jan ragamar aikin. Tun daga nan ya yi aiki a matsayin shugaban UTC, ARM, Lotus Capital, Eterna Oil, CardinalStone Partners Limited, Tafsan Breweries (memba na hukumar), da Credit Registry Services.

Har ila yau, shi ne shugaban Kamfanin (Main One Cable Company Limited)[7] wanda ya kammala aikin gina hanyar sadarwa ta hanyar kebul na ƙarƙashin ruwa mai nisan kilomita 14,000 da kuma samar da hanyoyin sadarwa na ƙasa da ƙasa da intanet zuwa ƙasashen da ke gaɓar tekun Atlantika daga Portugal zuwa Legas a shekarar 2010.[8]

Bangaren jama'a[gyara sashe | gyara masomin]

Adeola ya yi aiki a matsayin shugaban hukumar fansho ta ƙasa,[9] biyo bayan ƙaddamar da dokar fansho (wanda shi ne ya rubuta shi), da majalisar dokokin Najeriya ta yi. Ya jagoranci kwamitin ba da agajin bala'o'i na jihar Legas da aka kafa bayan fashewar makamai a Legas a ranar 27 ga watan Janairu, 2002. Ya kasance ɗan takarar mataimakin shugaban ƙasa na jam’iyyar ACN a matsayin mataimakin tsohon shugaban hukumar yaƙi da cin hanci da rashawa (EFCC) Nuhu Ribadu a zaɓen shugaban ƙasa na shekarar 2011.

Adeola ya kasance mamba a kwamitin karramawa da karramawa na ƙasa kuma an naɗa shi mamba a majalisar gudanarwa ta jami’ar jihar Legas a watan Nuwamba 2004. Ya yi aiki a matsayin mamba a kwamitin kula da ma’adanai (gwamnatin tarayya ta kafa) kuma ya kasance shugaban kwamitin asusun tallafawa ci gaban jihar Ogun. Ya kasance kansila a Jami'ar Jihar Legas kuma har zuwa 17 ga Janairu 2011 ya yi aiki a matsayin mamba a Jami'ar Olabisi Onabanjo.[10]

Aikin jama'a[gyara sashe | gyara masomin]

Adeola ya kafa gidauniyar FATE a shekara ta 2000.[11] FATE ƙungiya ce mai zaman kanta wacce ke da niyyar ƙarfafa kasuwanci, ta yin amfani da haɗin gwiwar horarwa, jagoranci, tallafin lamuni da tuntuɓa don tallafawa matasan Najeriya. Ya zuwa yanzu, gidauniyar ta yi hidima ga matasa ƴan kasuwa a Najeriya sama da 30,000, waɗanda sama da kashi 65% na sana'o'insu ke da cikakken aiki kuma suna daukar ma'aikata kusan mutane hudu a aiki.

FATE ta buɗe wata cibiyar kirkire-kirkire a Abeokuta, Cibiyar Zane ta Kasuwanci, tare da haɗin gwiwar Cibiyar Nazarin Zane a Jami'ar Stanford, wacce ke gudanar da wani shiri na kasuwanci wanda ya mayar da hankali kan aikin injiniya, fasaha, da kirkire-kirkire, wanda ke da nufin inganta ci gaban masana'antu a Najeriya.

Adeola ya yi aiki a matsayin mamba na Kwamitin Ba da Shawarwari na Duniya kan Tallafawa Tattalin Arziki na Duniya na tsawon shekaru huɗu. A cikin 2001, an gayyace shi don shiga cikin wasu shugabannin kasuwanci ashirin da huɗu don Cibiyar Harkokin Kasuwancin Aspen ISIB Annual Business Leaders Dialogue a Aspen, Colorado. A watan Mayun 2004, Firayim Ministan Burtaniya Tony Blair[12] ya naɗa shi Kwamishinan Hukumar na Afirka.

Ya kasance mamba ne na kansila, Hakazalika memba ne na Cibiyar Kula da Akantoci ta Najeriya ; Abokin Cibiyar Daraktocin Najeriya.[13][14]

Girmamawa da kyaututtuka[gyara sashe | gyara masomin]

Shugaban ƙasa Olusegun Obasanjo ne ya yi masa ado a matsayin jami’in kula da oda na Tarayyar Tarayya (OFR) a watan Disamba 2002. Yana da digirin girmamawa daga Jami'ar Nkumba, Ntebbe, Uganda. Ma'aikacin Banki na Goma a cikin 2009 ta ƙungiyar Jaridar Vanguard. Kyautar Shahararrun tsofaffin ɗalibai daga Yaba Tech Shugabancin Zik a 2003. Kyautar This Day Awards ta 2011 - Masu Canje-canje a Harkokin Kasuwancin Jama'a[15]

Rayuwa ta sirri[gyara sashe | gyara masomin]

Adeola ya auri Hajara, kuma suna da ‘ya’ya shida.

Nassoshi[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Ewowenye, Dan O. "Fola Adeola biography, Founder GTbank". www.recordsng.com. Archived from the original on 2018-01-19. Retrieved 2018-01-18.
  2. "Commissioners". The Commission for Africa. Archived from the original on 30 July 2020. Retrieved 9 July 2010.
  3. "Fola Adeola Founder/Chairman of the Board FATE Foundation". The FATE Foundation Lagos. Archived from the original on 10 July 2011. Retrieved 9 July 2010.
  4. "Fola Adeola". Fola Adeola. Archived from the original on 20 March 2011. Retrieved 26 March 2011.
  5. "Tajudeen Fola Adeola: One of the Pillars of Modern Banking Hits 68". THISDAYLIVE (in Turanci). 2022-01-16. Retrieved 2022-03-09.
  6. "History". www.gtbank.com. Retrieved 2021-03-29.
  7. "MainOne Board of Directors". www.mainonecable.com. Archived from the original on 2012-07-20. Retrieved 2018-01-03.
  8. "Fola Adeola Main One Chairman". MainOne Cable Company. Archived from the original on 20 June 2011. Retrieved 26 March 2011.
  9. NorthWindProject.com. "Past Members of the Board | National Pension Commission" (in Turanci). Retrieved 2021-03-29.
  10. "Fola Adeola's Midas Touch". Top Celebrities Magazine (in Turanci). 2015-04-07. Retrieved 2020-05-27.
  11. "Fola Adeola Founder/Chairman of the Board FATE Foundation". The FATE Foundation Lagos. Archived from the original on 10 July 2011. Retrieved 9 July 2010.
  12. "Commissioners". The Commission for Africa. Archived from the original on 30 July 2020. Retrieved 9 July 2010.
  13. "UK Eke, MFR | FBNHoldings" (in Turanci). Archived from the original on 2020-08-08. Retrieved 2020-05-29.
  14. orientalnewsng (2018-11-19). "Meet Past Board Members Of PENCOM". Oriental News Nigeria (in Turanci). Retrieved 2020-05-27.
  15. "ThisDay Awards 2011". ThisDay. Archived from the original on 3 April 2011. Retrieved 26 March 2011.

Hanyoyin haɗi na waje[gyara sashe | gyara masomin]