Yarjejeniyar Kano

Yarjejeniyar Kano

Iri	peace treaty (en)
Wuri	Kano

Yarjejeniyar Kano ta kasance gabanin rugujewar gwamnatin Chadi a shekara ta 1979, lokacin da Firayim Minista, Hissène Habré, ya ƙaddamar da mayakan sa a ranar 12 ga Fabrairu, a kan N'Djamena babban birnin kasar da kuma shugaban ƙasa Félix Malloum . Don hanya da shugaban kasar ta sojojin, Habre ya kawance da kansa da dan takara na yaki Goukouni Oueddei, suka shiga N'Djamena a kan Fabrairu 22 a shugaban ya Mutane ta Armed Forces (FAP).

Lamarin dai ya firgita makwaftan kasar, inda suka nuna fargabar yiwuwar malala; Sakamakon haka tuni a ranar 16 ga watan Fabrairu ministan Sudan Izz Eldine Hamed ya isa birnin N'Djamena inda ya yi shawarwarin tsagaita wuta a tsakanin bangarorin da ke gaba da juna. Sudan samarwa shirya wani zaman lafiya taro a tsaka tsaki karkararta, da Najeriya 's Shugaba Olusegun Obasanjo ya miƙa Kano, a arewacin Najeriya, kamar yadda wurin zama ga taro. Ya kuma gayyaci kasashe makwabtan Chadi ( Libya, Sudan, Kamaru, Jamhuriyar Afirka ta Tsakiya, Nijar ).

Taron ya fara da wasu kwanaki na jinkiri a ranar 11 ga Maris, tare da isowar Malloum, Habré, Goukouni da Aboubakar Abdel Rahmane . Daga cikin hudun, Malloum ya wakilci gwamnatin kasa mai samun goyon bayan Faransa, da Habré da Goukouni babbar dakarun tada kayar baya na lardin, yayin da Aboubakar, shugaban wata karamar kungiyar 'yan tawaye, Popular Movement for the Liberation of Chad (MPLT), zai iya dogaro da goyon bayan Najeriya.

Waɗannan huɗun sun sanya hannu kan yarjejeniyar zaman lafiya ta Kano a ranar 16 ga watan Maris, kuma ya fara aiki a ranar 23 ga Maris, lokacin da Malloum da Habré suka yi murabus a hukumance. Abubuwa shida na yarjejeniyar sune kamar haka:

• Dakatar da N'Djamena
• Afuwa gƙa duk fursunonin siyasa
• Rusa mayakan
• Kafa sabuwar rundunar sojojin kasa
• Fitar da sojojin Faransa
• Sojojin Najeriya ne za su sa ido kan tsagaita wutar

Ta kuma yi hasashen kafa gwamnatin rikon kwarya ta hadin kan kasa (GUNT), wacce za ta mulki kasar Chadi har zuwa wani sabon zabe. An cire Malloum da Habré daga cikin GUNT, amma dukkanin bangarorin hudu da suka halarci taron za su kasance da ma'aikatu biyu a majalisar gudanarwar kasar Chadi har zuwa lokacin da za a kafa kungiyar ta GUNT. Goukouni shine zai zama shugaban wannan majalisa.

Sojojin Faransa da ke kasar Chadi daga shekara ta 1978, za su fice daga ƙasar tare da maye gurbinsu da rundunar kiyaye zaman lafiya ta kasashen Afirka da dama a karkashin kungiyar Tarayyar Afirka (OAU), da sojojin Najeriya ke wakilta musamman.

Yarjejeniyar Kano ta gaza, domin ta ci mutuncin muradun Libya, ta hanyar cire kungiyoyin da ke goyon bayan Libya irin su Abba Siddick na "Original FROLINAT" da Ahmat Acyl ta Volcan Army, wadanda suka yi barazanar kafa gwamnati mai adawa da gwamnati idan aka cire su daga GUNT. Wannan ne ya sa ‘yan Najeriya suka binciki sabuwar yarjejeniya da za ta hada da manyan bangarori; Kuma daga nan ne aka cimma yarjejeniyar Legas da aka sanya wa hannu a ranar 21 ga watan Agusta a birnin Lagos na Najeriya, wadda ta maye gurbin yarjejeniyar Kano.

Duba kuma

• FROLINAT
• Yaƙin basasa a Chadi (1965-1979)

Hanyoyin haɗi na waje

• Duk yarjejeniyoyin zaman lafiya na Chadi Archived 2021-11-03 at the Wayback Machine, mai samar da zaman lafiya na Majalisar Dinkin Duniya