Jump to content

Yobe

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Yobe


Suna saboda Yobe
Wuri
Map
 12°00′N 11°30′E / 12°N 11.5°E / 12; 11.5
Ƴantacciyar ƙasaNajeriya

Babban birni Damaturu
Yawan mutane
Faɗi 3,294,137 (2016)
• Yawan mutane 72.4 mazaunan/km²
Harshen gwamnati Turanci
Labarin ƙasa
Yawan fili 45,502 km²
Wuri a ina ko kusa da wace teku Yobe
Sun raba iyaka da
Bayanan tarihi
Mabiyi Jihar Borno
Ƙirƙira 27 ga Augusta, 1991
Tsarin Siyasa
Majalisar zartarwa executive council of Yobe State (en) Fassara
Gangar majalisa Majalisar dokokin Jihar Yobe
Bayanan Tuntuɓa
Lambar aika saƙo https://postcode.com.ng/fika-postal-or-zip-codes-yobe-state/
Kasancewa a yanki na lokaci
Lamba ta ISO 3166-2 NG-YO
Wasu abun

Yanar gizo yobestate.gov.ng

kogin Yobe, wanda aka fi sanin shi kuma da Komadugu Yobe River ko Komadougu-Yobe (Faransanci: Komadou gou Yobé), wani kogi ne a Yammacin Afirka wanda ke gudana cikin Tafkin Chadi ta hanyar Najeriya da Nijar . [1] Kogin Hadejia, Kogin Jama'are, da Kogin Komadugu Gana.[2] Kogin ya zama karamin ɓangare na iyakar kasa da kasa tsakanin Nijar da Najeriya tare da mil 95 (kilomita 150) kuma yana gudana jimlar mil 200 (kilomitara 320) [3][4]

Akwai damuwa game da canje-canje a cikin kogin, tattalin arziki da muhalli saboda madatsar ruwa, mafi girma a halin yanzu shine madatsar ruwan Tiga a Jihar Kano, tare da shirye-shiryen da ake tattaunawa don madatsar jirgin ruwa ta Kafin Zaki a Jihar Bauchi.[5]

Kogin Yobe a cikin 1900

Kogin Yobe yana ba da hanyar rayuwa ga daruruwan dubban mutane waɗanda ke aiki a cikin ayyukan kasuwanci da aikin gona iri-iri tare da kusan kilomita 200 a yankin arewacin jihar, wanda ya mamaye yankuna bakwai na kananan hukumomi (LGAs) daga Nguru zuwa Yunusari . [6]

Shahararrun garuruwa kusa da kogi sun hada da Gashua, Geidam, da Damasak a Najeriya, da Diffa a Nijar.

Rashin gurɓataccen yanayi

[gyara sashe | gyara masomin]

Wasu mazauna karkara a Yobe, a ranar Asabar, sun koka cewa sunadarai da kayan sharar gida sun gurɓata maɓuɓɓugar ruwa daban-daban a cikin al'ummominsu, suna haifar da haɗari ga rayuka [7]

An tattara gwajin ruwa daga kogi nan Yobe a lokacin da ake fama da guguwa da rani a Nguru, Gashua, Azbak, Dumsai da Wachakal.  An yi nazarin gwaje-gwajen don ma'adinan ma'adinan su wanda ke kirga Zn, Pb, Fe, Mn da Mg suna amfani da Nukiliya Assimilation Spectrometry (AAS) yayin da Na, Ca, da K aka bincika ta amfani da Wuta Emanation Spectrometry (FES).  Matsakaicin adadin ƙarfe da aka samu sune;  Zn (7.06 mg/dm3 – 13.44 mg/dm3), Pb (0.05 mg/dm3 – 0.135mg/dm3), Fe (0.052 mg/dm3 – 0.53 mg/dm3), Mn (0.102 mg/dm3 – 0.383 –3 mg/dm/dm3)  87.52 mg/dm3), Mg (7.34 mg/dm3 - 29.4 mg/dm3), Na (13.95mg/dm3 - 22.98 mg/dm3) da K (40.08mg/dm3 - 78.2mg/dm3).  Daga matakan karafa da aka yi nazari, za a iya kammala cewa yawan adadin Zn, Pb, Fe da Mn sun mamaye iyakokin WHO da Childa a duk yankuna na dubawa.  Wannan yana nuna ƙaruwar tarin gurɓataccen ƙarfe, mai yuwuwa saboda haɓakar taki, ƙorafin noma da najasa da ke zubar da ruwa.  Gwaje-gwajen ruwa da aka samo daga wannan rafi na iya kasancewa kamar yadda za'a iya amfani da shi don amfanin gona da tsarin ruwa amma bai dace da amfanin ɗan adam ba.

Bayanan da aka ambata

[gyara sashe | gyara masomin]
  1. "Komadugu Yobe River | Nigeria, Chad, Benue | Britannica". www.britannica.com (in Turanci). Retrieved 2023-09-22.
  2. "Top 10 Best River in Yobe reviews". ng.africabz.com. Retrieved 2023-07-28.
  3. "Yobe River Restaurant « HEYRESTAURANTS". heyrestaurants.com.ng (in Turanci). Retrieved 2023-07-28.
  4. "Komadugu Yobe River | Nigeria, Chad, Benue | Britannica". www.britannica.com (in Turanci). Retrieved 2023-09-22.
  5. Kole Ahmed Shettima. "Dam Politics in Northern Nigeria: The Case of the Kafin Zaki Dam". York University, Canada. Retrieved 2009-10-01.
  6. "River Yobe and climate change". Daily Trust (in Turanci). 2021-06-16. Retrieved 2023-07-12.
  7. "Rural dwellers in Yobe raise alarm on water pollution". www.premiumtimesng.com. Retrieved 2023-09-15.